شخصيت والاي علمي- اخلاقي امام جواد عليه السلام در نگاه خلفاء، دانشمندان، نويسندگان و تاريخ نگاران غير شيعه؛ سندي گويا بر جايگاه رفيع اين امام همام در بين مسلمانان مي باشد. گويند هر گاه خواستي فردي را بشناسي؛ ببين كه مخالفانش چه كساني هستند ودر مورد ايشان چه مي گويند؟ در اين مقاله قصد داريم براي شناخت بيشتر اين امام عزيز به عنوان نمونه، مواردي از سخنان عالمان اهل تسنن را ذكر نماييم.

مامون عباسي:

خليفه مقتدر عباسي در پاسخ به اعتراض بزرگان بني عباس در خصوص به تزويج درآوردن دخترش " ام الفضل " به امام جواد (ع) ، اين امام همام را اعجوبه عصر خواند و گفت : قد اخترته لتفضيله علي كافة اهل الفضل في العلم والفضل مع صغر سنه والاعجوبه فيه بذالك "؛ من بدان جهت وي را به دامادي خود برگزيدم كه با كمي سن در علم و فضيلت بر همه اهل زمان برتري دارد و در علم و دانش اعجوبه اي است. (1)

اسقف بزرگ مسيحي:

اسقف مسيحي پس از آگاهي يافتن از علم و دانش امام جواد (ع) در مسائل پزشكي گفت :

به نظر مي رسد اين شخص امام جواد (ع) پيامبري از نسل پيامبران است. (2)

سبط بن جوزي:

يوسف بن قزا اغلي بن عبدالله بغدادي مشهور به سبط بن جوزي پس از بيان تاريخ تولد و شهادت حضرت مي نويسد :

كان علي منهاج ابيه في العلم والتقي و الزهد والجود.

او در علم و تقوا، پرهيزكاري و سخاوت؛ چون پدر بزرگوارش "امام رضا (ع) و دنباله رو او بود. (3)

ابن ابي طلحه:

ابن ابي طلحه در كتاب مطالب السؤول في المناقب آل الرسول درباره شخصيت امام جواد(ع) مي نويسد: او گرچه صغيرالسن است ولي كبيرالقدر و رفيع الذكر مي باشد. (4)

ابن صباغ مالكي:

علي بن محمد احمد مشهور به " ابن صباغ " فقيه مالكي و متوفاي 855 در مكه پس از بيان گوشه اي از خصوصيات زندگي حضرت جواد(ع) ، مي نويسد: آري چنين بود كرامات جليل و مناقب او.

و در جاي ديگر مي افزايد: چه گوييم ما در جلالت و مقام امام جواد(ع) و فضيلت كمال و عصمت و جلال او ، حضرت در ميان طبقات ائمه (ع) سنش كمتر از همه و قدر و شانش اعظم است .

او در اندك مدتي از عمر شريفش كراماتي بسيار و معجزاتي بي شمار از خود نشان داده و معارج و فضيلت كمال را طي كرده و از رشحات و تراوش دانش و بينش خود اثرها گذاشته و از نفحات و ريزش فضل كمالش بي اندازه و شمار فيوضاتي به عالم علم نثار فرموده ، چه با مجالس و محافلي كه متكلم به احكام گرديده و از مسائل، حلال و حرام را بيان نموده و زبان دشمنان و خصم بد فرجام را به منطق صحيح و گفتار مليح خود الكن كرده و گاه ، بسيار انجمن و محفلي كه در صدر جلساء و راس خطبا و بلغاء قرار گرفته و در برابر خود تمامي فصحاء و علما و حكما را تحت الشعاع قرار داده است. (5)

صلاح الدين صفدي:

خليل بن ابيك بن عبدالله، معروف به صلاح الدين صفدي، اديب و مؤرخ نامدار اهل فلسطين كه در حدود دويست تصنيف از وي برجاي مانده ، مي نويسد:

" محمد بن علي، همان جواد بن رضا (ع) بن الكاظم موسي بن الصادق جعفر رضي الله عنهم است . لقب او جواد، قانع و مرتضي است. وي از فرزندان اهل بيت نبوت است كه در سخاوت شهرت داشت تا جائي كه او را جواد(ع) ، نام نهاده اند، او يكي از امامان دوازده گانه است. (6)

ابن تيميه:

ابن تيميه مي گويد: محمد فرزند علي ملقب به جواد از بزرگان و اعيان بني هاشم است كه در سخاوت و بزرگواري شهرت تام دارد. (7)

يوسف بن اسماعيل نبهاني:

يوسف بن اسماعيل نبهاني حنفي اديب و شاعر فلسطيني، متولد 1350 هجري كه از وي سيزده كتاب مهم بر جاي مانده، مي نويسد:

" محمد جواد فرزند علي رضا (ع) از بزرگان امامان و چراغ هدايت امت و سادات اهل بيت (ع) است كه عبدالله شبراوي شافعي نيز از وي در كتاب خود " الاتّحاف بجبّ الاشراف " با ستايش و تكريم ياد كرده است. (8)

محمود بن وهيب بغدادي فنخي:

محمدالجواد (ع) فرزند علي بن الرضا (ع) است كنيه او مانند كنيه جدش محمد الباقر، ابو جعفراست رضي الله عنهما.

سه لقب وي جواد، قانع و مرتضي است كه مشهورترين آنها " جواد" است . رنگ پوست او سفيد، قامتش معتدل و نقش انگشترش نعم المقدّرالله، و وارث علم پدر بود. (9)

علي جلال حسيني:

علي جلال حسيني دانشمند بزرگ مصري مي نويسد:

" محمدالجواد ابوجعفر دوم، فرزند علي (ع) در سال 195 هجري در مدينه ديده به جهان گشود. وي با وجود سن كم در علم و فضيلت سرآمد همه عالمان و اهل فضيلت زمان خويش بود. (10)

خيرالدين زركلي:

خيرالدين زركلي مي نويسد: ابوجعفر جواد (ع) چون اجداد خويش مقام بلندي داشت . هوشمند و خوش بيان بود و استعداد نيرومند و اصيلي داشت. (11)