مرحوم ميرمصطفي در نقدالرجال مي نويسد:

عبدالعظيم بن عبدالله بن علي بن حسن بن زيد بن علي بن ابيطالب ابوالقاسم از اوست كتاب خطب اميرالمؤمنين ابوعبدالله حسين بن عبيدالله گويد حديث كرد ما را جعفر بن محمد ابوالقاسم گويد حديث كرد ما را علي بن حسين سعد آبادي گويد حديث كرد ما را از احد بن محمد بن خالد برقي گويد:

عبدالعظيم عليه السلام وارد ري شد در حالتي كه از سلطان زمان گريزان بود و در سردابي در خانه مردي از شيعه در مكة الموالي جاي گزيده و پنهان شد و در آن سرداب خدا را عبادت مي نمود روزها را روزه مي گرفت و شب ها را زنده دار بود و گاهگاه پنهاني به زيارت قبري كه در مقابل قبر اوست مي رفت و آن قبر مردي از فرزندان موسي بن جعفر عليه السلام است او مدتها در آن سرداب گذرانيده و خبر نيكي يكي بعد از ديگري از شيعيان آل محمد مي رسيد تا اينكه بيشتر او را شناختند و در اين اثنا مردي از شيعه در خواب رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم را ديد كه فرمود مردي از اولاد من از سكة الموالي برداشته مي شود و نزد درخت سيب در باغ عبدالجبار بن عبدالوهاب دفن مي شود و اشاره به مكاني فرمود كه او را در آنجا به خاك سپرده شده،

آن مرد بعد از آن خواست درخت و مكان آن را از صاحبش خريداري كند مرد صاحب درخت پرسيد براي آن درخت و مكان آن را چه مي خواهي آن شخص به او تفصيل خواب خود را گفته صاحب درخت هم به همين تفصيل خوابي را كه ديده بود به او گفت و جاي درخت را با تمامي باغ براي دفن



[ صفحه 222]



آن حضرت و ديگر شيعيان وقف نمود پس از آن حضرت عبدالعظيم مريض شده و وفات يافت وقتي كه بدنش را برهنه كردند كه آن را غسل بدهند در گريبان او رقه اي ديدند كه در آن نسب خود را ذكر كرده بود بدين مضمون:

اناابوالقاسم عبدالعظيم بن عبدالله بن علي بن الحسن بن زيد بن الحسن بن علي بن ابيطالب (ع)

از حضرت عبدالعظيم عبيدالله بن موسي الروياني ابوتراب روايت كرده نجاشي گويد عبدالعظيم بن عبدالله الحسني العلوي از براي او است كه احمد بن ابي عبدالله برقي از او روايت كرده و عبدالعظيم در ري وفات يافته و قبر او در آنجا است در فهرست مي نويسد سهل بن زياد از وي و ابوتراب عبدالله الحارثي از او روايت كرده و او از اصحاب و روات حضرت امام جواد و امام هادي عليه السلام است در رجال شيخ هم نام او مسطور است محمد بن علي بن بابويه در شيخة الفقيه مي نويسد كه او پسنديده و مرضي بوده علامه در خلاصه مي نويسد او مردي عابد و ورع بود محمد بن علي بابويه در فقيه مي نويسد.

حديث كرد مرا علي بن احمد از حمزة بن قاسم علوي رحمه الله از محمد بن يحيي عطار از مردي از اهل ري كه وارد بر حضرت ابي الحسن الهادي عليه السلام شده امام از او پرسيده كجا بودي عرض مي كند به زيارت حضرت حسين عليه السلام رفته بودم حضرت هادي به او مي فرمايد اما انك لوزرت قبر حضرت عبدالعظيم عندكم لكنت كن زار الحسين بن علي (عليه السلام)

يعني اما اگر تو قبر عبدالعظيم را كه نزد شما است زيارت مي كردي به يقين بودي مانند كسي كه زيارت بكند حسين بن علي (عليه



[ صفحه 223]



السلام را [1] .