امام جواد (عليه السلام) با دو خليفه نيرنگ باز عباسي يعني مامون و معتصم معاصر بود. به گواهي متون تاريخي مامون مكارترين و منافق ترين خلفاي عباسي است. او كسي است كه براي كسب پيروزي نهايي و قطعي بر انديشه شيعه، بسيار كوشيد. هدف نهائي مامون از تشكيل مجالس مناظره با امامان شيعه، شكست آنان و در نهايت سقوط مذهب تشيع بود. او مي خواست براي هميشه ستاره تشيع خاموش گردد و بزرگترين منبع و مصدر مشكلات و خطراتي كه مامون و ديگر حاكمان غاصب و ستمگر را تهديد مي كرد، از ميان برداشته شود. مامون به حميد بن مهران - كه در خواست مناظره با امام رضا (عليه السلام) كرده بود.- گفت: نزد من هيچ چيز از كاهش منزلت وي محبوب تر نيست.

او همچنين به سليمان مروزي گفت: به خاطر شناختي كه از قدرت علمي ات دارم، تو را به مباحثه با او (امام رضا عليه السلام) مي فرستم و هدفي ندارم جز اين كه او را فقط در يك مورد محكوم كني.

در چنين عصري امام جواد (عليه السلام) قاطعانه و با صلابت در برابر انحراف ها، كجروي ها، مسامحه ها، توهين ها و ديگر حيله ها و مكرهاي خلفاي باطل ايستاد و از حقانيت دين دفاع كرد. اين مقاله نمونه هايي از قاطعيت و صلابت امام جواد (عليه السلام) در برابر دستگاه ستم و تزوير بني عباس را گرد آورده است.