كلمات حكمت آميز
«الناس اخوان فمن كانت اخوته في غير ذات الله تعالي فانها تعود عداوة و ذلك قوله عزوجل: الأخلاء بعضهم لبعض عدو الا المتقين».
انسانها با يكديگر برادرند و هر كس بر غير رضا و مسير حقتعالي طرح برادري ريزد منجر به دشمني خواهد شد و اين از كلام خداوند تبارك و تعالي الهام گرفته شده كه دوستان و برادران بعضي با بعضي ديگر دشمنند مگر آنهايي كه اهل تقوي هستند.
«موت الانسان بالذنوب اكثر من موته باالاجل و حياته بالبر اكثر من حياته بالعمر»
[ صفحه 31]
مرگ انسان به گناه بيشتر از مرگ به اجل است، زنده بودن انسان به نيكي و كارهاي خير بيشتر از زنده بودن به عمر است.
«العامل بالظلم و المعين عليه و الراضي شركاء».
عامل ظلم و ياور ظالم و كسي كه راضي به ظلم است هر سه با هم شريك هستند.
«لو سكت الجاهل مااختلف الناس»
اگر نادان ساكت بماند هيچگاه مردم گرفتار اختلاف نمي شوند.
«من وعظ أخاه سرا فقد زانه و من وعظه علانية فقد شانه»
كسي كه برادر ديني خويش را در پنهاني نصيحت كند و عيبش را بگويد به او عزت و زينت بخشيده و اگر در حضور جمع او را موعظه كند او را بي حرمتي و ضايع نموده است.
«القصد الي الله بالقلوب ابلغ من اثبات الجوارح بالاعمال».
با قلب روانتر و سريعتر مي توان به خدا رسيد تا اعضاء و جوارح و اعمال.
العفاف زينة الفقير
زينت فقر پاكدامني است.
الشكر زينة الغني
زينت بي نيازي شكر است.
الصبر زينة البلاء
زينت بلا صبر است.
التواضع زينة الحسب
زينت حسب و نسب تواضع است.
الفصاحة زينة الكلام
زينت كلام فصاحت است.
الحفظ زينة الرواية
زينت روايت حفظ آن است.
خفض الجناح زينة العلم
زينت علم فروتني است.
حسن الأدب زينة العقل
زينت عقل حسن ادب است.
بسط الوجه زينة الكرم
زينت كرم گشاده رويي است.
ترك المن زينة المعروف
زينت كار خير كردن، ترك منت است.
[ صفحه 32]
الخشوع زينة الصلوة
زينت نماز خشوع است.
«لو كانت السماوات و الارض رتقا علي عبد ثم اتقي الله تعالي لجعل منها مخرجا»
اگر آسمانها و زمين بر روي بنده اي بسته شود مي تواند توسط تقوي براي خويش گشايش ايجاد كند.
«يوم العدل علي الظالم اشد من يوم الجور علي المظلوم»
روز اجراي عدالت براي شخص ظالم سخت تر است بر روزي كه بر مظلوم ستم روا داشته است.
«اربع خصال تعين المرء علي العمل: الصحة و الغني و العلم و التوفيق»
چهار چيز انسان را در انجام كارها ياري مي دهند، سلامتي، بي نيازي، علم و آگاهي و توفيق.
«من امل فاجرا كان ادني عقوبته الحرمان»
كمترين چيزي كه شخص در اثر اميد داشتن به انسان فاجر و گنهكار نصيبش مي شود حرمان و نرسيدن به آرزو است.
«ان لله عبادا يخصهم بدوام النعم فلا تزال فيهم ما بذلوا لها فاذا منعوها نزعها عنهم و حولها الي غيرهم»
خداوند تبارك و تعالي بندگاني دارد كه نعمتهايي را به آنها اختصاص داده و تا مادامي كه اهل بذل و بخشش هستند نعمات از آن گرفته نمي شود ولي بمحض آنكه بخل ورزيده و به كسي انفاق نكردند از آنها گرفته مي شود و به ديگران داده خواهد شد.
«ثلاث يبلغن بالعبد رضوان الله تعالي: كثرة الاستغفار، و لين الجانب و كثرة الصدقة» .
سه چيز است كه انسان را به رضوان خداوند تبارك و تعالي مي رساند:
استغفار زياد، خوش رويي و خوش برخوردي با مردم و زياد صدقه دادن.
«ثلاث من كن فيه لم يندم: ترك العجلة و المشورة والتوكل علي الله عند العزم».
[ صفحه 33]
سه چيز در هر كس باشد پشيمان نمي شود: ترك عجله، مشورت با اهلش و توكل بر پروردگار در هنگام انجام كارها.
«من عمل علي غير علم افسد اكثر مما يصلح»
هر كس بدون آكاهي و آشنايي دست به كاري بزند فساد كارش بيشتر از صلاح كارش مي باشد.
«كيف يضيع من الله كافله، و كيف ينجو من الله طالبه»
چگونه ممكن است كسي كه خدا سرپرست اوست تباه شود. و چگونه ممكن است كسي كه خدا در تعقيب اوست رهايي يابد.
شخصي از امام عليه السلام تقاضا كرد او را در جمله اي كوتاه نصيحتي جامع فرمايد، امام فرمود:
«صن نفسك عن عار العاجلة و نار الآجلة»
خود را از كارهايي كه موجب ننگ در دنيا و عذاب در آخرت است حفظ كن.
(احقاق الحق، 439 - 428)
«من اصغي الي ناطق فقد عبده فان كان الناطق عن الله فقد عبدالله، و ان كان الناطق ينطق عن لسان ابليس فقد عبد ابليس»
كسي كه گوش جان به سخناني سپرد مثل آن است كه او را بندگي كرده است پس اگر گوينده از خدا بگويد، بندگي خدا كرده و از زبان شيطان سخن گويد شنونده بندگي شيطان را نموده است.
«المؤمن يحتاج الي توفيق من الله و واعظ من نفسه و قبول ممن ينصحه»
مؤمن محتاج است به توفيقي از جانب پروردگار و واعظي براي خويشتن و قبول نصايح اهل نصيحت.
(تحف العقول ص 456)
[ صفحه 34]