اصل آنجناب از شام بوده و در دوره جواني در مسجد جامع مصر سقايت مي كرد، سپس با ادبا همنشين شد، بسيار فهيم و تيز هوش بود و شعر را دوست مي داشت و از آنها فراگرفت و شعر گفت و خوب هم سرود تا اينكه شعرش اوج گرفت و نامش مشهور شد و آوازه اش به معتصم رسيد و اين خليفه ي عباسي او را به سر من رأي (سامرا) برد.

ابوتمام قصائدي سرود و معتصم به وي جايزه داد و او را بر شعراي ديگر مقدم داشت.

وي مشهور به سعه صدر، خوش اخلاقي و بلند طبعي بود نجاشي و علامه مي نويسند: او امامي بود و اشعار زيادي درباره اهل بيت عليهم السلام سرود از جمله قصيده اي دارد كه در آن نام ائمه را ذكر مي كند تا اينكه به امام محمد تقي (ابي جعفر ثاني) عليه السلام مي رسد. (چون در زمان امامت امام جواد عليه السلام بوده است)

جاحظ در كتاب الحيوان مي گويد: ابوتمام الطائي به من حديث گفته وي از رؤساي شيعه بود و كتاب حماسه، كتاب مختار شعرالقبائل از ايشان است.

ابن خلكان مي نويسد: وي شاعري مشهور و يگانه عصر خويش بود در فصاحت لفظ، بافت شعر و سبك نيكو بود و كتاب الحماسه فضل مواج او را نشان مي دهد.

وي حافظه اي قوي داشت و چهارده هزار ارجوزه عربي بعلاوه قصائد - قلعه ها و مدح خلفا حفظ بود [1] .