بازگشت

اخلاق و رفتار


در كتاب جنات الخلود مي نگارد: حضرت امام محمد تقي عليه السلام با اينكه در حال صباوت و كودكي بود در همه حال داراي كمال تمكين و آرامش قلب و خضوع بود، خنده اي كه قهقهه داشته باشد از آن بزرگوار شنيده نمي شد، به خدمتگذاران و خدمه ي خود بدحرفي نمي كرد، با كسي تندي نمي نمود، به بازيچه مشغول نمي شد.

نگارنده گويد: گر چه اخبار و روايات درباره ي خوش اخلاق بودن بيش از آن است كه در اين كتاب درج شود ولي در عين حال ما به قسمتي از آنها اشاره مي كنيم:

ارزش و اهميت حسن خلق را همين بس كه خداي سبحان در آيه ي چهارم سوره ي مباركه ي نون راجع به حسن خلق پيامبر با عظمت اسلام صلي الله عليه و آله مي فرمايد:



[ صفحه 28]



انك لعلي خلق عظيم.

يعني يا محمد! حقا كه تو داراي خلق بزرگ و نيكو هستي.

آري چيزي را كه خدا بزرگ بشمرد فرق دارد با آن شيئي كه بشر آن را بزرگ بداند خداي عليم آسمانها و زمين هاي هفت گانه و نظير آنها [1] را با اين پهناوري كه دارند بزرگ نشمرده، يعني در قرآن مجيد كلمه ي: عظيم را درباره ي آنها نفرموده، ولي راجع به حسن خلق پيغمبر اسلام صلي الله عليه و آله فرموده: تو داراي حسن خلق بزرگي هستي.

پس اگر بگوئيم: عظمت خلق خوش حضرت محمد و آل اطهر آن بزرگوار صلي الله عليهم اجمعين كه به آن برگزيده ي خدا تأسي كرده اند از آسمان ها بيشتر است به جا گفته ايم.

در تفسير مقتنيات مي نگارد، همان طور كه خداي توانا عرش و قرآن مجيد را به عظمت ياد كرده همان طور هم خلق پيامبر اكرم اسلام را به عظمت ياد كرده، يكي از علل اينكه خداي عليم خلق پيغمبر اسلام را به عظمت ياد فرموده اين است كه آن حضرت جامع اخلاق حسنه ي كليه ي پيامبران بوده از قبيل: شكرگذاري نوح خلت و دوستي ابراهيم، اخلاص موسي، صداقت اسماعيل، صبر يعقوب و ايوب، اعتذار داود، تواضع سليمان و عيسي و...



[ صفحه 29]



لله در قائله



1- بلغ العلي بكماله

كشف الدجي بجماله



2- حسنت جميع خصاله

صلوا عليه و آله.



1- يعني پيامبر اسلام به وسيله كمال خود به مقام عالي رسيد و به وسيله ي جمال مباركش تاريكي را روشن كرد.

2- جميع خصلت هاي پيغمبر عظيم الشان اسلام نيكو است صلوات و درود بر پيامبر و آل اطهر او بفرستيد.

و لنعم ما قيل:



لكل نبي في الانام فضيله

و جملتها مجموعة لمحمد



يعني از براي هر پيامبري در ميان مردم يك فضيلت و كرامتي بود ولي كليه ي فضائل و مناقب در وجود حضرت محمد صلي الله عليه و آله جمع شده بود.

پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله مي فرمايد: خداي سبحان داراي سيصد و شصت خلق نيكو است كه اگر كسي با داشتن مقام توحيد و يكي از آنها خدا را ملاقات نمايد داخل بهشت خواهد شد و محبوبترين آنها صفت سخاوت است.

آري خواننده ي عزيز حسن خلق به قدري ارزش دارد كه پيغمبر معظم اسلام صلي الله عليه و آله مي فرمايد:

بعثت لاتمم مكارم الاخلاق



[ صفحه 30]



يعني من براي اينكه اخلاق بشر را نيكو و تتميم نمايم مبعوث شده ام.

چقدر خوب سرورده اند:



از خوش سخني لب كسي ريش نشد

با خوش سخنان كسي بدانديش نشد



چيزي است كلام خوش كه گوينده ي آن

هر چند كرم نمود درويش نشد.



نگارنده گويد: حضرت جواد الائمه عليه السلام وارث يك چنين پيامبري است كه قلم قدرت نگاشتن حسن خلق آن برگزيده ي خدا را ندارد، همان طور كه حسن خلق پيغمبر خدا قابل نگاشتن نيست همانطور هم حسن خلق حضرت جواد قابل نوشتن نخواهد بود و اين مقدار كه نوشتيم از باب نمونه بود.


پاورقي

[1] در قرآن مجيد هفت طبقه بودن زمين از آيه ي (12) سوره ي طلاق كه مي فرمايد: الله الذي خلق سبع سماوات و من الارض مثلهن استفاده مي شود.

يعني الله آن چنان خدائي است كه آسمانهاي هفت گانه را آفريده و زمين را هم مثل آسمانها خلق كرده - مؤلف.