1- شيخ صدوق در كتاب عيون اخبار الرضا براي هر يك از ائمه دعائي نقل كرده و دعاي زيرا را نيز از امام جواد عليه السلام روايت كرده است كه به پيشگاه خداوند چنين عرض مي كرد.

يا من لا شبيه له و لا مثال، انت الله الذي لا اله الا انت، و لاخالق الا انت، تفني المخلوقين و تبقي انت، حلمت عمن عصاك و في المغفرة رضاك [1] .

ترجمه: اي آنكه براي تو مانند و مثالي نيست، توئي آن خدائي كه جز تو خدا و خالقي نيست. آفريدگان را فاني مي كني و خود باقي مي ماني، نسبت به كسي كه تو را نافرماني كرده حليم باشي و در آمرزيدن (بندگان) خشنود شوي.

شيخ صدوق اضافه مي كند كه هر كس اين دعا را بخواند محمد بن علي عليهماالسلام در قيامت شفيع او باشد.

2- كليني از علي بن مهزيار نقل مي كند كه محمد بن حمزه نامه اي به من نوشت و تقاضا نمود كه (شرح حال او را) به امام جواد عليه السلام بنويسم تا براي گشايش كارش (رهائي از زندان) دعائي به وي تعليم دهد، (من نامه اي نوشتم و) آن حضرت در پاسخ نامه ي من مرقوم فرمود: اما درباره ي محمد بن حمزه كه براي فرج خود تقاضاي دعائي نموده است به او بگو ملازم اين دعاء باشد كه



[ صفحه 195]



اميدوارم انشاءالله به مقصودش برسد.

يا من يكفي من كل شي ء و لايكفي منه شي ء اكفني ما اهمني مما انا فيه.

ترجمه: اي كسي كه از هر چيزي كفايت مي كني و چيزي از تو كفايت نمي كند مرا درباره ي آنچه گرفتارم كرده كفايت كن.

راوي گويد من اين دعاء را به او اعلام كردم و چيزي نگذشت كه از زندان آزاد گرديد [2] .

3- سيد بن طاوس در كتاب مهج الدعوات نقل كرده است كه امام جواد عليه السلام اين دعا را در قنوت مي خواند:

اللهم انت الاول بلا اولية معدودة و الاخر بلا آخرية محدودة، انشأتنا لا لعلة اقتسارا، و اخترعتنا لالحاجة اقتدارا و ابتدعتنا بحكمتك اختيارا، و بلوتنا بامرك و نهيك اختيارا، و ايدتنا بالالات و منحتنا بالادوات و كلفتنا الطاقة، و جشمتنا الطاعة فامرت تخبيرا و نهيت تحذيرا، و خولت كثيرا، و سألت يسيرا، فعصي امرك فحلمت و جهل قدرك فتكرمت فانت رب العزة و البهاء و العظمة و الكبرياء و الاحسان و النعماء و المن و الالاء و المنح و العطاء و الانجاز و الوفاء.

ترجمه: خدايا تو اولي بدون اوليت شمرده شده (كه مبدء اعداد است) و تو آخري بدون آخريتي كه محدود باشد، ما را آفريدي نه به علت فقر و كمبودي، و به قدرت خويش ما را آفريدي نه به خاطر احتياج، و به حكمت خود آفريدن ما را اختيار كردي و ما را با امر و نهي خود آزمودي و ما را با اسباب و ابزار ياري نمودي و با وسيله ها نعمتمان دادي، و در مقابل قدرتي كه به ما دادي تكاليفي ما مشخص فرمودي و ما را به طاعت خود مكلف نمودي پس امر فرمودي ما را به



[ صفحه 196]



چيزهائي كه براي ما انتخاب كردي و خير ما در آن بوده و نهي فرمودي براي اينكه ما را از كارهائي كه صلاح ما نيست بر حذر داشته باشي، كرم و بخشش زياد نمودي و تكليف كم خواستي، نسبت به امر تو نافرماني گرديد ولي تو حلم ورزيدي، و قدر تو مجهول شد ولي تو كرم نشان دادي پس توئي پروردگار صاحب عزت و حسن و عظمت و كبريا و داراي احسان و نعمتها و بخشش ها و توئي صاحب موهبت ها و عطاء و توئي كه به وعده ي خود زود وفا مي كني.

و لا تحيط القلوب لك بكنه، و لاتدرك الاوهام لك صفة، و لا يشبهك شي ء من خلقك و لا يمثل بك شي ء من صنعتك. تباركت ان تحس او تمس او تدركك الحواس الخمس، و اني يدرك مخلوق خالقه، و تعاليت يا الهي عما يقول الظالمين علوا كبيرا [3] .

ترجمه: و عقلها نتوانند به كنه تو احاطه پيدا كنند و اوهام براي تو صفتي درك ننمايند، و چيزي از مخلوق تو شبيه تو نباشد، و چيزي از صنع تو را نتوان براي تو مثال آورد.

بزرگتر از آني كه محسوس گردي يا مس شوي يا تو را حواس پنجگانه درك كنند، و كجا مخلوقي خالق خود را درك كند، و اي معبود من تو بالاتري از آنچه ستمكاران و مشركان گويند بالاتري در حد بزرگ.

4- به نقل سيد بن طاوس دعاي زير را نيز امام جواد عليه السلام در قنوت مي خواند:

منائحك متتابعة و اياديك متوالية و نعمك سابغة و شكرنا قصير و حمدنا يسير و انت بالتعطف علي من اعترف جدير، اللهم و قد غص اهل الحق بالريق و ارتبك اهل الصدق في المضيق و انت اللهم بعبادك و ذوي



[ صفحه 197]



الرغبة اليك شفيق و باجابة دعائهم و تعجيل الفرج عنهم حقيق.

اللهم فصل علي محمد و آل محمد و بادرنا منك بالعون الذي لاخذلان بعده و النصر الذي لا باطل يتكأده و اتح لنا من لدنك متاحا فياحا يأمن فيه وليك و يخيب فيه عدوك و يقام فيه معالمك و يظهر فيه او امرك و تنكف فيه عوادي عداتك، اللهم بادرنا منك بدار الرحمة و بادر اعدائك من بأسك بدار النقمة، اللهم اعنا و اغثنا و ارفع نقمتك عنا و احلها بالقوم الظالمين [4] .

ترجمه: بخششهاي تو پشت سر هم و احسانهاي تو پي در پي و نعمتهايت فراوان است و شكر ما كوتاه و حمدمان اندك است و تو براي مهرباني كردن در حق كسي كه به تقصير خويش اعتراف دارد سزاواري.

خداوندا البته اهل حق در مضيقه و تهي دستي قرار گرفته و اهل صدق سخت در تنگي افتاده اند و تو خدايا يا بر بندگانت و آنها كه به سوي تو راغبند مهرباني و براي اجابت دعاي آنها و تعجيل فرج براي آنان سزاواري.

خداوندا پس بر محمد و آل محمد درود و رحمت بفرست و ما را زود معاونت كن كه پس از آن خواري نباشد و نصرتي فرما كه باطلي نتواند بر آن غلبه كند و براي ما مقدر فرما از جانب خود امري پر فيض و گشايشي كه دوست تو در آن امر در امان باشد و دشمنت نااميد گردد و معالم دين تو در آن بر پا شود و فرمان هايت آشكار شود و ضرر دشمنانت دفع گردد.

خداوندا ما را زود به خانه ي رحمت ببر و دشمنانت را با نيروي خود زود به دار نقمت فرست.

خداوندا ما را ياري كن و به فرياد ما برس و انتقامت را از ما بردار و آن را بر ستمكاران فرود آر.



[ صفحه 198]