ناتواني شيعيان در پوشاندن و حفظ اسرار، و اينكه برنامه ي خود را فاش



[ صفحه 12]



و مسائلشان را به صورت علني و بي پرده مطرح ساختند، نه تنها فرصت را از كف شيعيان و ائمه (عليهم السلام) ربود، بلكه خلفاي عباسي را متوجه حقيقت آنچه مي گذشت نمود و آنان به ميزان برد تأثير فكر ائمه (عليهم السلام) در ميان مردم واقف شدند... و آنگاه: «نه تنها مراقبت و كنترل حركات شيعيان، بخصوص امامان شيعه را شروع كردند، بلكه ائمه (عليهم السلام) و بسياري از شيعيان ايشان، به دست آنان (خلفاي عباسي)، به مصائب و سختي هاي گوناگون گرفتار شدند. عرصه را بر امام صادق (عليه السلام) بسيار تنگ كردند و پس از آن حضرت امام كاظم (عليه الصلاة و السلام) را در زندانهاي خود محبوس ساختند.

به برپايي مجالس بحث و مناظره اقدام كردند [1] و به شركت در اين گونه محافل تشويق نمودند تا ميزان تأثير افكار شيعي را در سطح عمومي بدانند... و هر گاه متوجه رشد و پيشرفتي در تأثير آن افكار مي شدند، با بدرفتاري با امام كاظم (عليه السلام) در زندان ها، عكس العمل نشان مي دادند. و آن امام بزرگوار همچنان از زنداني به زندان ديگر و از رنجي به رنج ديگر منتقل مي شد. در پاره اي روايات مي بينيم كه آن حضرت به اين خاطر كه وضع دشوار و خطرناك است، هشام را از پرداختن به بحث و مناظره نهي مي فرمايد. [2] .

در اينجا كفايت مي كند كه براي نشان دادن ميزان وحشت دستگاه حكومت عباسي از تأثير انديشه ي امام (عليه السلام) در مردم، اشاره كنيم كه: يحيي بن خالد، به هارون الرشيد مي گويد: «او (امام كاظم عليه السلام) دل هاي پيروان عباسيان را تباه و فاسد نموده و عليه آنان



[ صفحه 13]



برگردانده است». [3] .