امام نهم(ع) در مقابل مصائب و گرفتاري هاي روزگار به شدّت شكيبا و بردبار بود. آن حضرت در مقابل حوادث سخت و پيش آمدهاي ناگوار هيچ گاه برآشفته و مضطرب نمي شد بلكه با اتكال به خداي متعال به صبر و تحمّل روي مي آورد. البته اين در صورتي بود كه به شخص حضرت مشكلات روي مي آورد؛ اما در مورد اصول اسلامي و حدود الهي كاملاً در مقام دفاع برآمده و موضع گيري هاي اساسي و حساب شده داشت. مدارا با همسر ناشايست، بردباري در قبال ستم هاي حاكمان مستبد و صبر در ناملايمات فراوان زندگي همانند شهادت پدر، نمونه هايي از بردباري آن حضرت است. آن بزرگوار صبر بر مصائب را از بهترين صفات نيك مردان قلمداد كرده و مي فرمود:
«اَلصَّبْرُ عَلَي المُصيبَةِ مُصيبَةٌ عَلَي الشَّامِتِ بِها(1)؛ شكيبائي بر ناملايمات و مصائب، بر شماتت كنندگان مصيبت زده ناگوار است.»
مردي از حضرت جواد(ع) تقاضا كرد كه وي را سفارشي بنمايد. امام(ع)فرمود: آيا اگر موعظه كنم، آن را پذيرفته و عمل مي كني؟ گفت: بلي. امام فرمود: «تَوَسَّدِ الصَّبرَ، وَاعْتَنِقِ الفَقر(2)؛ صبر را تكيه گاه و پشتوانه خود قرار داده، در رويارويي با فقر و ناكامي آن را در آغوش گيرد.»
ابن مهران مي گويد: حضرت جواد(ع) در نامه اي به يك مرد مصيبت زده چنين نگاشت: «حادثه ناگوار مرگ فرزندت را يادآور شدي و اضافه نمودي كه فرزند از دست رفته ات محبوب ترين فرزندت بود. روش خداوند متعال اين گونه است كه از والدين دوست داشتني ترين فرزند را مي گيرد تا پاداش مصيبت ديده را عالي تر و بهتر عنايت كند. خداوند، پاداش تو را زياد كند و جزاي نيك در عزايت عنايت فرمايد و به تو صبر عطا نموده و دلت را محكم گرداند. او، خداي قادر و تواناست و به زودي جانشين شايسته اي در عوض فرزند از دست رفته ات به تو ارزاني دارد. اميدوارم كه خداوند دعايم را در حقّ تو بپذيرد. ان شاء الله تعالي.»(3)