عمر مبارك امام رضا (ع) به چهل و هفت سال رسيده بود و عقربه تاريخ، سال 195 هجري را نشانه مي رفت ولي هنوز امام نهم متولد نشده بود .

مسئله جانشيني امام رضا (ع) اصحاب و شيعيان حضرت (ع) را متاثر كرده بود . اين اندوه زماني به فزوني رفت كه فرقه واقفيه كه بنا به دلائل مادي و تصرف سهم امام و عدم بازگرداندن آن به حضرت رضا (ع) ، قائل به غيبت امام كاظم (ع) شده بودند، و در تبليغات خويش عدم داشتن فرزند پسر از سوي امام رضا (ع) را دليل بر ادعاي موهم خود مي دانستند ... تا جايي كه يكي از همين افراد در نامه اي خطاب به حضرت نوشت :

تو چگونه امام هستي در حالي كه فرزندي نداري !

حضرت در پاسخ فرمودند : تو از كجا مي داني كه فرزندي ندارم ، به خدا سوگند روزها و شبها سپري نمي شود مگر اينكه خداوند فرزند پسري را به من عنايت فرمايد كه حق و باطل را از هم جدا سازد . 1

همچنين يكي از ياران به حضرت عرض مي كند :

امام پس از تو كيست؟

آن حضرت فرمودند : فرزندم

سپس گفت: آيا كسي كه فرزند ندارد چگونه جرأت آن را دارد كه بگويد فرزندم ؟

راوي همين حديث گويد: چند روز سپري نشده بود كه امام جواد (ع) بدنيا آمد.2

همچنين ابن قيام واسطي جزو فرقه واقفيه كه امامت حضرت رضا(ع) را قبول نداشت ، نزد آن حضرت آمد و به قصد عيبجويي حضرت گفت :

آيا مي شود كه دو امام در يك مقطع زماني با هم باشند ؟

حضرت(ع) فرمود : نه مگر آنكه يكي از دو صامت ( خاموش ) باشد .

ابن قيام گفت :

پس چطور براي تو صامت نيست ؟

امام فرمود : چرا . به خدا سوگند خداوند براي من (فرزندي) قرار مي دهد كه حق وحق خواهان را استواري مي بخشد و باطل و باطل خواهان را نيست و نابود ميكند. 3

تولد امام جواد (ع)

تولد مبارك امام جواد (ع) نه تنها پايان بخش دلهره هاي شيعيان و افشاي نيت فرصت طلبان و سود جوياني چون فرقه واقفيه بود، بلكه آغاز فصل نويني از تاريخ ائمه اطهار است .

راويان و تاريخ نگاران شيعه اقوالي را درباره تاريخ تولد حضرت ذكر كرده اند :

1- شيخ كليني در اصول كافي ، شيخ مفيد در ارشاد، رمضان 195 هجري

ابن شهر آشوب در مناقب و قتال روضه الواعظين اربلي در كشف الغمه روز ولادت را 19 رمضان 195 هجري ذكر كرده اند.

2- قولي 15 رمضان 195 هجري .

3- شيخ طوسي از احمد بن محمد عياش در انوار البهيه 10 رجب 195 هجري را روز ولادت حضرت دانسته است. 4

برخي تولد حضرت را در شب جمعه و برخي روز جمعه ذكر كرده اند .

در ميان اقوال چهار گانه، فرازي از دعاي ناحيه مقدس ، قول چهارم را تاييد مي نمايد آنجا كه حضرت مي فرمايند:

« اللهم اني اسئلك بالمولدين في رجب محمدبن علي الثاني و ابنه علي بن محمد المنتخب . »

داستان تولد امام جواد(ع)

علامه مجلسي (ره) در جلاءالعيون مي نويسد: ابن شهر آشوب به سند معتبر از حكيمه خاتون دختر امام موسي كاظم (ع) روايت مي كند كه :

روزي برادرم حضرت رضا (ع) مرا طلبيد و فرمود :

اي حكيمه امشب فرزند مبارك خيزران متولد مي شود و بايد تو در وقت تولد او حاضر باشي.

من در خدمت آن حضرت ماندم ، چون شب فرا رسيد حضرت مرا با خيزران و زنان قابله به حجره آورد و چراغي نزد ما افروخت و از حجره بيرون رفت و در را بر روي ما بست .

حكيمه خاتون مي افزايد : خورشيد امامت با بدنيا آمدنش حجره را نوراني كرد بر آن حضرت پرده نازكي چون جامه احاطه كرده بود و نوري از حضرت ساطع مي شد . چون نور مبين را در دامن گرفتم . آن پرده حائل را از خورشيد جمالش دور كردم . حضرت امام رضا (ع) به حجره آمد .

پس از آنكه حضرت جواد (ع) را در جامه هاي مطهر پيچيده بوديم و حضرت رضا (ع) آن گوشواره امامت را از ما گرفت و در گهواره عزت و كرامت گذاشت و آن مهد شرف و عزت را به من سپرد و فرمود : از اين گهواره جدا مشو .

چون روز سوم ولادت فرا رسيد، امام جواد(ع) ديده حقيقت بين خويش را به آسمان گشود و به سوي راست و چپ نظر كرد و به زبان فصيح ندا داد :

« اشهد ان لا اله الا الله و اشهد انّ محمد رسول الله . »

چون اين حالت غريب را از آن نور ديده مشاهده كردم، به خدمت حضرت رضا (ع) شرفياب شدم و آنچه ديده و شنيده بودم را به خدمت حضرت عرض كردم .

حضرت فرمود :پس از اين عجايب بسيار را بيش از آنچه مشاهده كردي، مشاهده خواهي كرد. 5

القاب امام

حضرت رضا (ع) بر اساس نصبي كه از پيامبر اكرم (ص) و امير مؤمنان علي (ع) به اورسيده بود فرزند خود را به جواد ، زكي ، و تقي ملقب فرمودند .

به جز اين سه لقب حضرت جواد (ع) داراي القاب ديگري چون ، قانع ، مرتضي ، نجيب ، منتجب ، متقي ، متوكل ، المختار ، عالم نيز بودند ...

اما به جهت جود و سخاوت فراوان مشهورترين لقب امام محمد تقي (ع) به « جواد » است .

گذشته از اين امام (ع) در بين شيعه و سني به باب المراد نيز شهرت دارد .

كنيه امام جواد (ع)

كنيه حضرت امام جواد (ع) ابو جعفر است كه به وي ابو جعفر ثاني نيز گفته مي شود . ابوجعفر اول كنيه امام پنجم امام محمد باقر (ع) است .

به طور خاص ابو علي به امام نهم گفته مي شود .