بازگشت

داوري قيافه شناسان


گفته شد كه امام رضا عليه السلام تا سن 47 سالگي صاحب فرزندي نشده بود و همين امر موجب تفرقه افكني و شبهه پراكني عده اي فريب خورده شده بود تا نسبت به شباهت حضرت جواد عليه السلام به امام رضا عليه السلام القاء شبهه كنند و حتي ناجوانمردانه تهمت زدند كه حضرت جواد عليه السلام فرزند آن حضرت نيست.

امام هشتم عليه السلام فرمود: «او فرزند من است.»

آنها گفتند: «اگر چنين است پس چرا صورت او گندمگون است و اگر راست مي گويي قيافه شناسان [1] را به داوري مي گيريم.

حضرت از روي ناچاري فرمود: «من به دنبال قيافه شناسان نمي فرستم، شما خود در پي آنان بفرستيد اما به آنان نگوييد براي چه دعوتشان كرده ايد.»

يك روز بر اساس دعوت قبلي عموها، برادران، خواهران و



[ صفحه 22]



كليه وابستگان امام رضا عليه السلام در باغي نشستند و آن حضرت لباس گشاد كشاورزي به تن كرد و كلاهي بر سر و بيلي به دست گرفت و در گوشه اي از باغ مشغول كار شد، گويي كه باغبان است و ارتباطي با حاضران ندارد.

آنگاه حضرت جواد عليه السلام را آوردند و در ميان گروهي از بستگانش نشاندند، آنگاه قيافه شناسان را وارد باغ كردند و از آنان خواستند تا پدر وي را از ميان آن جمع شناسايي كنند.

قيافه شناسان قيافه ها را با دقت ديدند و گفتند: «پدر اين پسر در ميان اين گروه حاضر نيست اما اين مرد عموي پدرش و اين عموي خودش و اين زن، عمه او مي باشد. اگر پدرش نيز در اينجا باشد بايد آن شخص باغبان باشد چرا كه ساق هاي هر دو به يك گونه است.

چند لحظه بعد امام رضا عليه السلام نزد آنان آمد، قيافه شناسان همين كه چهره ي آن حضرت را ديدند فرياد بر آوردند:

«هذا ابوه.»

«اين مرد پدر اين كودك است.»

در آن حال علي بن جعفر (عموي والا قدر امام رضا عليه السلام) از جا برخاست و بوسه بر لب هاي حضرت جواد عليه السلام زد و عرض كرد: «گواهي مي دهم كه تو در پيشگاه خدا امام ما هستي.» [2] .

امام رضا عليه السلام از مشاهده ي آن حال به گريه افتاد و فرمود:



[ صفحه 23]



«يا عم! الم تسمع آبي و هو يقول، قال رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم، «بابي ابن خيرة الاماء النوبية الطيبة..»»

«عموجان! مگر حديث رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم را از زبان پدرم نشنيده اي كه فرمود: «پدرم به قربان پسر بهترين كنيزان، كه از اهالي نوبه [3] و بسيار پاك سرشت است...»

آيا آن پسر كه جدم از او خبر داده جز از نسل من خواهد بود؟»

علي بن جعفر گفت: «آري، فدايت شوم، راست مي گويي.»



[ صفحه 24]




پاورقي

[1] قيافه شناسي، علمي است كه با مقايسه ي اندام ها و شباهت ظاهري بدن انسان، نسبت افراد را به يكديگر در مي يابند. در فقه شيعه اين عمل - مگر در مواقع ضروري - حرام شمرده شده است.

[2] اصول كافي، ج 2، ص 322.

[3] مادر امام جواد (ع) به نام خيزران زني بافضيلت از اهالي «نوبه» (در نزديكي مصر) و از طايفه ماريه ي قبطيه (جاريه ي رسول خدا (ص)) مي باشد.

اصول كافي، ج 2، ص 323 - بحارالانوار، ج 50، ص 7.