امام محمدتقي (عليه السلام) فرمود: «علم و دانش و معرفت، گنجي است كه خداوند به هر كس، عنايت كند او را از همه چيز بي نياز كرده است.»

و فرمود: «خاموشي و ترك سخن بي موقع نوري است كه در دل مي تابد و باعث تفكر و معرفت مي شود. هر كس در گفتار خود قبلا فكر كند كه سخن بي جا نگويد دلش به نور معرفت روشن مي گردد.»

و فرمود: «هر كس، كسي را دشنام دهد بي شك ديگري او را دشنام خواهد داد. اگر مي خواهيد به شما كسي فحش و دشنام ندهد، زبان خود را از دشنام، شماتت و فحش به ديگري ببنديد و سخن جهت آزار ديگران نگوييد تا ديگران هم حق



[ صفحه 61]



ادب و احترام شما را نگاه دارند.»

و فرمود: «در كسب علم بكوشيد و در به دست آوردن آن، دست از تلاش باز نداريد. علم را در هر كجا كه هست بطلبيد كه طلب علم فردي واجب است و مباحث علم مستحب مي باشد و علم است كه باعث الفت و مودت برادران مؤمن مي شود. علم است كه آدمي را صاحب عزت و مروت مي كند. علم است كه انسان را از كارهاي بيهوده دور مي كند. علم است كه تحفه ي مجالس و بزم محافل مي گردد. علم است كه رفيق خوب به وجود مي آورد. علم است كه رفيق سفر و حضر است و مونس آدمي مي باشد و در تنهايي انسان را رها نمي كند.» [1] .

و فرمود: «مردن انسان به گناه پيش از مردن به وسيله ي اجل است؛ يعني آدمي كه گناه كرد، مرده، روحي كه بايد به سرعت راه تكامل بپيمايد به گناه مي ميرد و از ارتقا باز مي ماند و اين مردن قبل از مردن به وسيله ي اجل است.»

و فرمود: «مردم به نام نيكو و اعمال خير، زنده هستند چه بسياري كه صدها سال؛ بلكه هزاران سال است تن آنها مرده،



[ صفحه 62]



ولي نام آنها زنده و بر سر زبانهاست و چه بسياري كه هنوز زنده اند؛ ولي اثر وجودي ندارند و مانند مرده ها مي باشند؛ پس زندگي و مردن به روح آدمي است نه به جسم، بايد روح و روان زنده بماند آن هم با اخلاق خوب، علم، فضيلت و كمال.»

و فرمود: «توبه كردن چهار ركن دارد: اول، پشيماني به قلب وقتي آدمي مرتكب عملي شد بعد فهميد، اشتباه كرده و پشيمان مي شود. دوم، طلب آمرزش، توبه به وسيله ي زبان و تصميم بگيرد كه ديگر مرتكب خطا نشود. سوم، جبران آن عمل اشتباه به وسيله اعضا و جوارح. چهارم، عزم و تصميم راسخ كه ديگر مرتكب خطايي نشود.»

و فرمود: «سه چيز است كه باعث خشنودي خدا از بنده اش مي شود: استغفار بسيار؛ فروتني و تواضع به نحوي كه بداند كه از هيچ كس برتر نيست؛ بسيار صدقه بدهد و به درماندگان ياري رساند.» [2] .



[ صفحه 63]