خصايص امام جواد
همان گونه كه بيان شد كنيه ي امام جواد عليه السلام ابوجعفر ثاني بود و از القابش جواد، قانع و مرتضي است.
نقش انگشتر آن حضرت: «نعم القادر الله» بود. و دربانش، عمر بن فرات و بنا به نقل مناقب ابن شهر آشوب، عثمان بن سعيد سمان بوده است.
شاعر مخصوص آن حضرت: حماد و داود بن قاسم جعفري است.
فرزندان امام جواد عليه السلام: امام علي هادي عليه السلام، و موسي پسران، و فاطمه و امامه، دختران آن حضرت بودند. [1] .
ابن شهر آشوب، اولاد پسر امام جواد عليه السلام را امام علي هادي عليه السلام و موسي، و دختران آن حضرت را حكيمه، خديجه و ام كلثوم نوشته است.
[ صفحه 51]
امام جواد عليه السلام از دختر مأمون اولادي نياورد و او زن جنايتكاري بود، چه بهتر كه مقطوع النسل از دنيا رفت.
مادر امام علي النقي عليه السلام به نام «مريسيه»، يا «سبيكه» يا «سكينه» يا «خيزران» بوده، كه ايشان را «دره» و «ريحانه» نيز گفته اند.
از مفاد اخبار چنين مفهوم مي شود كه امام جواد عليه السلام زني به نام «مريسيه» يا «سبيكه ي نوبيه» داشته و زني به نام «خيزران قبطيه» كه از خاندان ماريه قبطيه بوده است و كنيه ي مادر امام علي نقي عليه السلام ام الحسن بوده است.
در «مصباح المتهجد» در دعاي شيخ كبير ابي القاسم، تولد امام جواد عليه السلام را چنين نقل مي كند كه:
«اللهم اني أسألك بالمولودين في رجب محمد بن علي الثاني و ابنه علي بن محمد المنتجب...» [2] .
ابن عياش تولد آن حضرت را در دهم رجب نقل نموده مي نويسد:
انه كان يوم العاشر من رجب مولد أبي جعفر الثاني عليه السلام
و وفات آن حضرت را روز شنبه - آخر - يا پنجم و ششم - ذي الحجه نوشته است.
و در روايتي آمده: وفات آن حضرت در روز سه شنبه، هفتم ذي الحجه سال 220 هجري رخ داد. [3] .
همه ي مورخان به اتفاق، محل دفن آن حضرت را مقابر قريش، پشت سر حضرت موسي بن جعفر امام كاظم عليه السلام نوشته اند و در اين كه عمر شريف آن حضرت نيز بيست و پنج سال بوده، حرفي نيست.
كليني عمر شريف امام جواد عليه السلام را بيست و پنج سال و دو ماه و هيجده روز ضبط كرده و برخي ديگر عمر شريفش را بيست و پنج سال و سه ماه و بيست و دو
[ صفحه 52]
روز ضبط نموده اند و ابن خشاب نيز بيست و پنج سال و سه ماه و دوازده روز نوشته، ولي شيخ رحمه الله قول اولي را معتبر دانسته است.
بنابراين، امام جواد عليه السلام با پدرش هشت سال - و يا هفت سال و چهار ماه و دو روز - و پس از پدر بزرگوارش هجده سال و بيست روز كم زيسته و مدت امامت آن حضرت همان هجده سال منهاي بيست روز بوده و ترديدي نيست كه آن حضرت در زمان معتصم، خليفه ي عباسي مسموم شده و به شهادت رسيد.
پاورقي
[1] اعيان الشيعه: ج 4 جزء 3 ص 217.
[2] مصباح المتهجد: 804.
[3] به پاورقي صفحه 37 مراجعه شود.