بازگشت

موضع امام جواد در برابر فرقه هاي باطل


امام(ع) در موضعگيري در برابر فرقه زيديه كه امامت را پس از علي بن الحسين زين العابدين (ع) از آن زيد مي پندارند، در تفسير آيه ي «وجوه يومئذ خاشعة عاملة ناصبة» آنها را در رديف ناصبي ها خواندند. [1] .

حضرت در برابر فرقه واقفيه كه قائل به غيبت امام موسي كاظم(ع) بوده و بدين بهانه وجوهات بسياري را مصادره كرده بودند، آنان را نيز مصداق آيه ي «وجوه يومئذ خاشعة عاملة ناصبة» به شمار آورده و در بياني فرمودند: شيعيان نبايد پشت سر آنها نماز بخوانند. [2] .

حضرت در برابر غلات زمان خويش به رهبري ابوالخطاب كه حضرت علي(ع) را تا مرز الوهيت و ربوبيت بالا برده بودند، فرمودند: لعنت خدا بر ابوالخطاب و اصحاب او و كساني كه درباره لعن او توقف كرده يا ترديد كنند. [3] .

موضعگيري تند حضرت درباره ي اين فرقه تا به آنجا بود كه حضرت در روايتي به اسحاق انباري مي فرمايند: «ابوالمهري و ابن ابي الرزقاء به هر طريقي بايد كشته شوند». [4] .

حضرت در برابر فرقه ي مجسمه كه برداشتهاي غلط آنان از آياتي چون «يدالله فوق ايديهم» و «ان الله علي العرش استوي» خداوند سبحان را جسم مي پنداشتند، فرمودند: «شيعيان نبايد پشت سر كسي كه خدا را جسم مي پندارد نماز گزارده و به او زكات بپردازند. [5] .

فرقه ي كلامي معتزله كه پس از به قدرت رسيدن عباسيون به ميدان آمد و در سده ي نخست خلافت عباسي به اوج خود رسيد، يكي ديگر از جريانهاي فكري و كلامي عصر امام جواد(ع) است. موضعگيري حضرت امام جواد (ع) چون پدر بزرگوارشان در اين برهه و در مقابل اين جريان كلامي از جايگاه ويژه اي برخوردار است، تا آنجا كه مناظرات حضرت جواد(ع) با يحيي بن اكثم، كه از بزرگترين فقهاي اين دوره به شمار مي رفت را مي توان رويارويي تفكر ناب تشيع با مناديان معتزله به تحليل نهاد كه همواره پيروزي با امام جواد (ع) بوده است.


پاورقي

[1] رجال كشي، ص 319 - مسند الامام جواد (ع)، ص 150.

[2] رجال كشي، ص391 - مسند عطاردي، ص 150.

[3] رجال كشي، ص 444.

[4] مسندالامام جواد، ص298.

[5] تهذيب، ج3، ص283.