نضج گيري نحله ها و فرقه هاي گوناگون در عصر امام جواد(ع)، فرايند عوامل گوناگوني چون گسترش جهان اسلام و ورود اعتقادها و باورهاي مذاهب و اديان ديگر، ترجمه آثار فلاسفه يونان و درگيريها، جناح بنديها و بلوك بندي قدرت بود. امام جواد (ع) همانند پدر بزرگوارشان در دو جبهه ي سياست و فكر و فرهنگ قرار داشت. موضعگيريها و شبهه افكني هاي فرقه هايي چون زيديه، واقفيه، غلات و مجسمه، امام را بر آن داشت تا در حوزه ي فرهنگ تشيع، در برابر آنان موضعي شفاف اتخاذ كند.