بازگشت

نقش امام جواد در تغيير مفهوم امامت


تا پيش از امام جواد (عليه السلام) امامت و انسان كامل در تفكر عمومي مردم شيعه اين گونه بود كه تنها انسان هاي بالغ مي توانند به مقام امامتي برسند كه خداوند به اراده و مشيت خويش در كسي قرار مي دهد: الله اعلم حيث يجعل رسالته (انعام آيه 124)

اما از آن جايي كه حضرت امام جواد در سن خردسالي (ظاهراً بين 7 تا 9سالگي) به امامت رسيد، مفهوم امامت و خلافت انساني در انديشه توده شيعي تغيير كرد. بسياري از شيعيان به طور طبيعي امامت و خلافت را در انسان هاي بالغ و بلكه رشيد و حتي به كمال سني و رشدي رسيده (چهل سالگي) مي دانستند و تصور و يا تصويري از دست يابي شخص نابالغ به اين مقام عظما كه تصرف در كائنات و خلافت ربوبي در هستي است، نداشتند.

امام جواد (عليه السلام) نخستين كسي بود كه مسئله امامت را از حالت عادي و معمولي بيرون برد و نقش امامت و منصب ولايت الهي و خلافت ربوبي را معنا و مفهومي جديد بخشيد و ثابت كرد كه روحانيت خاص امام و انسان كامل به گونه اي است كه ظرف سني نمي پذيرد و اين گونه نيست كه كودكي خردسال نتواند به مقام علم الهي و لدني دست يابد و در مقام خلافت و ربوبيت طولي قرار گيرد.

از نظر تفكر قرآني شيعيان، امامت امري انتصابي از سوي خداوند است و به هركه خواهد مي بخشد واين گونه نيست كه سن و سال و اموري ديگر نقش كليدي و اساسي داشته باشد بلكه انسان به سادگي مي تواند در هر سن و سالي به مقام امامت دست يافته و هستي را مديريت كند.

اگر به آيات قرآني توجه شود، حضرت آدم (عليه السلام) همزمان با آفرينش، مسجود فرشتگان مي شود و اين گونه نيست كه فرآيند زماني طي شود و حضرت آدم به بلوغ و رشد كامل برسد و آن گاه به خلافت و امامت دست يابد.

در قرآن خداوند داستان آفرينش حضرت عيسي (عليه السلام) را همانند داستان حضرت آدم (عليه السلام) برشمرده است كه به شيوه شگفتي آفريده شده و به مقام خلافت ربوبي و امامت مي رسد.

داستان حضرت امام جواد (عليه السلام) نيز نمونه عيني ديگري است كه براساس حديث: طابق النعل بالنعل، هر آن چه در بني اسرائيل وقوع يافته در اسلام نيز واقع مي شود كه يكي از آن ها رسالت و امامت حضرت عيسي (عليه السلام) در گهواره است و آن پيامبر عظيم الشأن (عليه السلام) به صراحت اعلام مي دارد كه من پيامبر خدا و داراي كتاب انجيل هستم.

در احاديث شيعي، حضرت امام جواد (عليه السلام) از اين نظر به حضرت عيسي (عليه السلام) همانند شده است كه در خردسالي و كودكي به امامت و خلافت ربوبي الهي دست يافته است.