سخن درباره مذمت اينان بسيار است و طالبين بايد به كتب مربوطه مراجعه كنند. از عمرو بن مره جهنمي نقل شده است كه رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم درباره حكم بن ابي العاص پدر مروان فرمودند: هر كس از نسل او پيدا شود را به غير از مؤمنينشان لعن كنيد و كمي از آنان مؤمن مي باشند (تتمة المنتهي ص 56) و هم صاحب اغاني كه خوداز بني مروان است مي نويسد:

مروان بن حكم بر معاويه وارد شد و معاويه در ضمن مكالماتي به او گفت يابن الوزغ... و ظاهرا اين گفتار معاويه اشاره به فرمايش حضرت رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي باشد.

در كتابهاي: حيوة الحيوان و تاريخ الخميس و اخبار الدول هر سه از كتاب مستدرك تأليف حاكم نقل مي كنند (نويسندگان اين چهار كتاب همه از بزرگان علماي سني مي باشند).

عبدالرحمن بن عوف مي گويد: چون مروان متولد شد او را نزد رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم آوردند كه براي او دعا كند. حضرت درباره او فرمودند: هو الوزغ بن الوزغ الملعون بن الملعون (ص 56 تتمة المنتهي).

حضرت آيت الله العظمي آقاي حاج سيد ابوالقاسم خوئي در كتاب:



[ صفحه 68]



معجم رجال الحديث (ص 96 جلد هشتم) شرحي راجع به سعد الخير مرقوم فرموده و درباره حديث حضرت باقر عليه السلام درباره او كه فرمودند «انت اموي منا اهل البيت» جلالت مقام سعد را به علت پيروي كردن او از ائمه اطهار عليهم السلام استفاده فرموده.

و همچنين درباره دو نامه كه در روضه كافي از حضرت ابي جعفر عليه السلام درباره او نقل مي كند نيز مي فرمايند: در نامه دوم حضرت دو بار به وي خطاب: يا اخي: اي برادر من مي فرمايد و اين مخاطبت دلالت بر حسن حال او دارد. لكن در هر دو مورد سند ضعيف و غير قابل توجه بوده به عللي كه ذكر مي فرمايند() كه مقام ذكر ادله آن نيست.

در هر صورت حال او مجهول و شخص او غير معروف است.

در هر حال وي معاصر يا حضرت باقر و حضرت صادق عليهماالسلام بوده و علامه مجلسي نامه ها را منسوب به حضرت جواد عليه السلام دانسته ظاهرا به علت روايت حمزه بن بزيع است كه در زمان حضرت رضا عليه السلام وفات يافته و درك زمان حضرت امام محمدتقي عليه السلام را ننموده است.

در اين جا بي مناسبت نيست كه از يك نفر ديگر از بني مروان كه مصداق آيه شريفه «يخرج الحي من الميت» مي باشد و برخلاف عموم افراد خاندان خويش از دوستان و مواليان بلكه از شيعيان خالص بوده ذكري كنيم و او:

سعيد بن مسلمه اموي دمشقي كوفي است.