در كتاب جنات الخلود دعاي مفصلي از حضرت جواد عليه السلام براي استخاره نقل مي كند، چون ما در اين كتاب نظر اختصار داريم لذا از نگاشتن آن دعا خودداري مي نمائيم، افرادي كه مايل باشند در موقع استخاره آن دعا را بخوانند به كتاب نامبرده رجوع نمايند.

گر چه گروهي از مردم زمانه ي ما سنن و دستورات حضرت محمد صلي الله عليه و اله را ترك كرده اند ولي در عين حال عده ي ديگري هستند كه عليرغم آنان كاملا مواظب دستورات مذهبي هستند.

گرچه عده اي از بي خبران فالنامه ي خوشبختي مي خوانند و گروهي هم فالنامه ي خواجه حافظ شيرازي را مطالعه مي نمايند و گمان مي كنند سرنوشت خود را از اين گونه اساطير و اباطيل خواهند فهميد ولي در عين حال خدا يك عده افراد مؤمن آفريده كه به قرآن مجيد و گفته هاي پيامبران الهي و امامان عليهم السلام ايمان كامل دارند، ايشانند كه به تمام مزخرفات پشت پا زده و قرآن و فرموده هاي پيامبر عظيم الشأن اسلام و آل اطهر آن بزرگوار صلي الله عليهم اجمعين را قرة العين خود قرار داده و در موقع تحير و ترديد داشتن درباره ي يك موضوعي به قرآن پناهنده مي شوند و آن طور كه خدا و پيغمبر فرموده اند با قرآن و تسبيح



[ صفحه 88]



استخاره مي كنند و خود را بدين وسيله از شك و ترديد نجات مي دهند. اكنون ما قسمتي از جريان استخاره را از نظر خوانندگان عزيز مي گذرانيم تا عموم مردم در اين گونه موارد يعني مواردي كه درباره ي امري راه به جائي نمي برند با قرآن و تسبيح استخاره كنند و بدين وسائل با خدا ارتباط بيشتري پيدا نمايند.

علامه ي مجلسي در كتاب مفاتيح الغيب از شيخ مفيد و سيد ابن طاوس از صادق آل محمد صلي الله عليه و آله روايت مي كند كه فرمود: خداوند رؤف مي فرمايد: يكي از شقاوتهاي بنده آن است كه كارهاي خود را بدون استخاره و مشاوره ي با خدا انجام دهد [1] .

نيز خداي عليم مي فرمايد: كسي كه بدون استخاره براي امري اقدام نمايد و درمانده گردد كسي را جز خودش ملامت و سرزنش ننمايد.

نيز در كتاب نام برده از حضرت باقر آل محمد صلي الله عليه و آله روايت مي كند كه فرمود: چه بسا افرادي كه پشت به استخاره كرده و اعتنائي به آن ننموده و كيفر بي اعتنائي خويش را ديده و پشيمان شده اند!!

نگارنده گويد: طريقه ي استخاره كردن به دو نحو است: اول به وسيله ي قرآن كريم. دوم به وسيله ي تسبيح. گر چه طريقه ي استخاره ي با قرآن را چند نوع نوشته اند ولي ما از نظر اختصار



[ صفحه 89]



نحوه ي سهل و آسان آن را در اين كتاب نقل مي كنيم:

محدث قمي در كتاب مفاتيح الجنان از پيامبر اكرم اسلام صلي الله عليه و آله روايت مي كند كه فرمود: هر وقت بخواهي به وسيله ي قرآن مجيد تفئل بزني (و استخاره كني) سه مرتبه سوره ي: قل هو الله احد را تلاوت مي كني و سه مرتبه هم به حضرت محمد و آل اطهر آن بزرگوار صلوات مي فرستي و اين دعا را مي خواني:

اللهم اني تفئلت بكتابك و توكلت عليك، فارني من كتابك ما هو مكنون من سرك، المكنون في غيبك.

آنگاه قرآن جامع را (يعني قرآني كه حاوي همه ي سوره هاي يكصد و چهارده گانه باشد) باز مي كني و اولين آيه را كه در اول صفحه ي (دست راست) باشد تلاوت مي نمائي (و به مضمون آن عمل مي كني - اگر مضمون آيه سخن از خير مي گويد آن منظوري را كه داري انجام بده و الا فلا).

نيز در كتاب سابق الذكر راجع به استخاره ي با تسبيح استخاره اي را ذكر مي كند كه به حضرت مهدي منتظر عجل الله تعالي فرجه منسوب است.

طريقه ي آن استخاره اين است كه: پس از قرائت و دعا يك قبضه از تسبيح را مي گيري و دانه هاي تسبيح را هشت هشت طرح مي كني.

اگر يك دانه از تسبيح باقي بماند ميانه ي خوب است (يعني انجام دادن آن عمل از ترك آن بهتر است).

چنانچه دو دانه باقي بماند يك نهي درباره ي آن عمل دارد (يعني ترك آن كار بهتر است).



[ صفحه 90]



اگر سه دانه باقي بماند ميانه است (يعني ضرر و منفعتي ندارد)

اگر چهار دانه باقي بماند دو نهي درباره ي آن عمل خواهد داشت (پس ترك آن برانسان لازم است).

اگر پنج دانه باقي بماند بعضي گفته اند: رنج و تعب دارد و بعضي گفته اند: سرزنش و ملامت خواهد داشت.

و چنانچه شش دانه باقي ماند بسيار خوب است و بايد آن عمل را به تعجيل انجام داد.

اگر هفت دانه باقي بماند حكمش حكم آن است كه پنج دانه باقي مانده باشد.

اگر هشت دانه باقي بماند چهار نهي دارد. (پس بر انسان لازم است كه آن امر را ترك نمايد)

نگارنده گويد: در اينجا لازم است به سه نكته ي قابل توجه اشاره نمائيم:

اول: اينكه موضوع تفئل و استخاره يك موضوع جديد و تازه اي نيست، بلكه حضرت محمد بن عبدالله صلي الله عليه و آله چنانكه قبل از اين در همين كتاب خوانديم موضوع استخاره را تأسيس و تشريع فرموده است، پس بنابراين مؤسس اين عمل پسنديده و نيكو وجود مقدس پيامبر اسلام بوده و بعد از آن بزرگوار خلفاء دوازده گانه ي آن حضرت موضوع استخاره را به نحوي كه در كتب مربوطه مشاهده مي شود ترويج كردند.

دوم: آنچه كه در اخبار و روايات وارد شده اين است كه هركس احتياجي به استخاره دارد خود او بايد استخاره كند نه اينكه ديگري براي وي استخاره نمايد.



[ صفحه 91]



آري سيد بن طاوس رحمه الله راجع به اين موضوع مي فرمايد: كسي كه براي ديگري استخاره كند از باب اين است كه حاجت او را روا كرده باشد و چون قضاء حوائج مومنين موضوع بسيار لازمي به شمار مي رود پس بنابراين استخاره براي ديگري كه خود او از انجام اين عمل معذور است و احتياج به يك چنين امري دارد مشروع و داراي صورت شرع خواهد بود.

سوم: محدث قمي در كتاب مفاتيح الجنان از كتاب تقويم المحسنين محدث كاشاني رحمه الله براي تفئل و استخاره با قرآن مجيد ساعات نيكي در ايام و ليالي هفته نقل و تعيين نموده ولي راجع به اين موضوع از امامان عليهم السلام روايتي وارد نشده، بلكه گفته اند: اين مطلب بين علماء مشهور شده و شهرت يافته است.

اوقات نيك از براي استخاره - چنانكه از مدخل منظوم محقق طوسي نقل شده - بدين طريق است كه اكنون از نظر مبارك شما مي گذرد:

1- روز يكشنبه (از صبح) تا ظهر و از عصر تا مغرب نيك است.

2- روز دوشنبه: تا طلوع آفتاب، آنگاه از ناهار تا ظهر، پس از آن از عصر تا عشا آخر نيك است.

3- روز سه شنبه: از موقع ناهار تا ظهر، بعد از آن از عصر تا عشاء آخر نيك است.

4- روز چهار شنبه: (از صبح) تا ظهر، آنگاه از عصر تا عشاء آخر نيك است.



[ صفحه 92]



5- روز پنج شنبه: تا طلوع آفتاب، بعد از آن از ظهر تا عشاء آخر خوب است.

6- روز جمعه: تا طلوع آفتاب، آنگاه از زوال ظهر تا عصر نيك است.

7- روز شنبه: (از صبح) تا موقع ناهار و بعد از آن از ظهر تا عصر خوب است.