عموم مورخين ولادت با سعادت امام نهم را در سال 195 هجري در شهر مدينه قيد كرده اند ولي در ماه و روز آن حضرت اختلاف نظر دارند كه ذيلا به پاره ي از آنها اشاره مي شود.

طبرسي در اعلام الوري مي نويسد كه ولادت امام جواد عليه السلام در شب 17 ماه رمضان سال 195 و به قولي در نيمه ي رجب همان سال روي داده است [1] كليني و شيخ مفيد بدون قيد روز ولادت آن جناب را در ماه رمضان سال 195 هجري نوشته اند [2] .

شيخ طوسي از ابن عياش روايت كرده است كه ولادت آن بزرگوار در دهم ماه رجب بوده است [3] .

محمد به طلحه شافعي مي نويسد: و اما ولادته ففي ليلة الجممة تاسع عشر رمضان سنة مائة و خمس و تسعين للهجرة و قيل عاشر رجب منها.

يعني ولادت آن حضرت در شب جمعه 19 ماه رمضان سال 195 هجري و به قولي دهم رجب همان سال اتفاق افتاده است. [4] .



[ صفحه 10]



ابن شهرآشوب در مناقب مي نويسد كه ولادت امام محمد تقي عليه السلام در شب جمعه 19 رمضان و به قولي در 15 آن ماه و به نقل ابن عياش دهم ماه رجب روي داده است [5] .

مسعودي در اثبات الوصية ولادت آن جناب را در شب جمعه 19 ماه رمضان سال 195 هجري نوشته است [6] .

ابن خلكان ولادت آن حضرت را روز سه شنبه پنجم ماه رمضان و به قولي در نيمه ي آن ماه در سال 195 هجري نوشته است [7] .

ابن صباغ نيز ولادت امام نهم را در 19 ماه رمضان قيد كرده است [8] فتال نيشابوري مي نويسد ابوجعفر عليه السلام شب جمعه 19 ماه رمضان و به قولي نيمه ي ماه مزبور در سال 195 هجري وفات يافته است [9] .

ابن جوزي نيز بدون قيد روز و ماه فقط به سال ولادت كه 198 هجري است اشاره كرده است [10] .

مورخيني كه ولادت امام جواد عليه السلام را در ماه رجب نوشته اند استفاده به دعاي ناحيه ي مقدسه نموده اند كه چنين است:

اللهم اني اسالك بالمولودين في رجب محمد بن علي الثاني و ابنه علي بن محمد المنتحب [11] .

ولي قول مشهور درباره ي تاريخ ولادت آن حضرت 19 ماه رمضان مي باشد اگر چه بعضي نيز دهم رجب را منظور دارند. و الله اعلم.



[ صفحه 11]



نام شريفش محمد و كنيه اش ابوجعفر (ثاني) و از القاب او مرتضي و قانع و منتجب و عالم و زكي مشهورتر از همه تقي و جواد بوده است نقش خاتمش نعم القادر الله بوده و رنگ مباركش سفيد و به روايتي گندم گون و قامتش معتدل بوده است [12] .

شعراء در ولادت و مدح امام جواد عليه السلام قصائد و اشعاري سروده اند كه ذيلا به يكي از آنها اشاره مي گردد.



از شبستان ولايت قمري پيدا شد

از گلستان هدايت ثمري پيدا شد



بحر مواج كرم آمده در جوش و خروش

كه ز درياي عدالت گهري پيدا شد



شب ميلاد جواد است ندا زد جبريل

كز پي شام مبارك سحري پيدا شد



از افق ماه درخشان رجب داد نويد

كه ز خورشيد ولايت قمري پيدا شد



مي رسد نكهت ريحان بهشتي به مشام

كه ز ريحانه رضا را پسري پيدا شد



سالها بود پدر چشم به راه پسري

كه پسر آمد و نور بصري پيدا شد



نام نيكوش محمد لقب اوست جواد

در صفات ملكوتي بشري پيدا شد



دادخواهان جهان را ز پي دادرسي

خسرو دادرسي دادگري پيدا شد



[ صفحه 12]



مظهر زهد و فضيلت، كه بدان گوهر پاك

علم نازد كه مرا تاج سري پيدا شد



مجلس آراسته مأمون ز بزرگان و رجال

كه ز در كودك صاحب نظري پيدا شد



پاسخ مجلسيان داد بهر گونه سئوال

كز همه برتر و شايسته تري پيدا شد



سپر انداخته روباه صفت مدعيان

ز آنكه در بيشه ي دين شير نري پيدا شد



اي كه در وادي حيرت شده اي سرگردان

غم مخور قافله را راهبري پيدا شد



خرم آن گل كه زهر سو به تماشاي رخش

صد چو من بلبل خونين جگري پيدا شد



چون بدو رايحه ي جد گراميش رسيد

در دل از شوق وصالش شرري پيدا شد



چون به بغداد دو سرچشمه رسيد ندبهم

خاك را لطف و صفاي ديگري پيدا شد



اي رسا شادي ميلاد همايون جواد

طبع موجي زد و زيبا اثري پيدا شد [13] .



[ صفحه 13]