بازگشت

اشعار شيخ بهائي


در وصف زيارت حضرت امام موسي كاظم (ع) امام هفتم و حضرت امام جواد (ع) امام نهم



ألا يا قاصد الزوراء عرج

علي الغربي من تلك المغاني



و نعليك اخلعن واسجد خضوعا

اذا لا حلت لديك القبتان



فتحتما لعمرك نار موسي

و نور محمد متقارنان



آثار منتخب [1] .

در جلد 19 بحار، در بخش نيايش از حضرت جواد (ع) نقل شد: و اسئلك يا نور النهار..

ترجمه

سؤال مي كنم از تو اي روشنگر روز و شب.



[ صفحه 33]



«يعني موجوداتي كه در روز و شب اند».

و موجود كننده آسمان و زمين و پديد آورنده روشني دهنده انوار موجودات ممكنه، و نور و وجودي كه هر موجود امكاني به او موجود است».

«چون حقيقت وجود كه عين ذات مقدس حق است، نور حقيقي است كه به ذات خود ظاهر است و هر ماهيتي كه در ذات خود تاريك است. امام فرموده كه تمام ماهيات و موجودات هر چه هستند از جواهر و اعراض بطفيل آن نور، ظهور و وجود دارند، پس هر ظهور و وجودي كه هست به تابش اوست، پس وجود آفتاب كه ستاره روز است و هم چنين ماه و نور و ساير ستارگان و شب همه مظاهر وجود الهي اند.و فيه ايضا في ذلك الحرز

انمت الذي خشعت لك الاصورة

و ضلت فيك الاوهام و ضاقت دونك الاسباب

و ملاء كل شئي نورك و وجل كل شئي منسك

و هرب كل شيئي اليك و توكل شيئي عليك...

ترجمه

و نيز در همان جلد بحار، در بخش هاي حرز حضرت جواد (ع) است:

تو آن خدائي كه در روز قيامت برايت صداها آرام شود، و سرگشته و حيران شود خاطره ها «و انديشه خردمندان» برايت و «از نظر تأثير و نفوذ» در نزد تو وسايل و سبب ها به تنگي خواهد افتاد و اشراق هستي تو هر چيزي



[ صفحه 34]



را پر كرده است و همه چيز از تو ترسان است «از جهت ارتباط وجودش با تو» و هر چيزي به سويت در پناه است و پيوستگي هر چيزي به تو است.

و در همان جلد بحار، در بخشي از حرزهاي حضرت جواد (ع) است:

اين ذات مقدسي كه در عين برتري ذاتي از همه ممكن ها، فيضش شامل همه موجودات است، و در عين نزديكي با ممكنات، به اشراقات و افاضاتش در كمال برتري ذاتي است و فيض نور وجود به ذاتش است و سلطنتش بر موجودات در نهايت قدرت است و سروريش بر همه موجودات است.

في امال الصدوق «المجلس الثامن و الستون» عن عبدالعظيم بن عبدالله الحسني، قال: قلت لابي جعفر محمد بن علي الرضا عليه السلام: يابن رسول الله (ص) حدثني بحديث عن ابائك عليهم السلام، فقال: حدثني ابي عن جدي عن آبائه عليهم السلام، فقال: حدثني ابي عن جدي عن آبائه عليهم السلام قال: قال اميرالمؤمنين عليه السلام: لا يزال الناس بخير ما تفاوتوا، فاذا استو و اهلكو!

ترجمه

در امالي صدوق در «مجلس شصت و هشتم» از عبدالعظيم بن عبدالله حسني روايت شده، گفت، به حضرت جواد (ع) عرض كردم: اي پسر رسول خدا (ص) حديث كن مرا به حديثي از پدران بزرگوارت. فرمود: حديث كرد مرا پدرم از جدم از پدران بزرگوارش كه روايت نمود و فرمود: اميرمؤمنان (ع) فرمود: توده مردم هميشه در خير «و سلامت تفاوت دارند» يعني از نظر شئون زندگاني و مقدرات زيست تفاوت دارند



[ صفحه 35]



بنابراين هنگامي كه يك نواخت گردند، هلاكت شوند.

قال: قلت له زدني يابن رسول الله (ص) فقال: حدثني ابي عن جدي، عن آبائه (ع).

قال: قال اميرالمؤمنين (ع):

لو تكا شفتم ماتدا فنتهم.

ترجمه

گفت عرض كردم بيشتر بيان فرمائيد، اي پسر رسول خدا.

فرمود: خبر داد مرا پدرم از جدم از پدران «گرامش» فرمود اميرالمؤمنين (ع) فرمود:

هر گاه كشف «حجاب ها» شود يعني پرده از روي كارها برداشته شود و چشم واقع بين پيدا كنند آنگاه بدنهايشان را دفن نخواهند كرد.

قال: قلت زدني يابن رسول الله (ص) فقال حدثني ابن عن جدي، عن آبائه (ع) قال اميرالمؤمنين (ع).

انكم لن تسعوا الناس باموالكم فسعوهم بطلاقة الوجه و حسن اللقاء فاني سمعت رسول الله (ص) يقول: انكم لن تسعوا الناس باموالكم فسعوهم باخلاقكم.

ترجمه

گفتم: اي فرزند رسول خدا بيشتر بيان نمائيد، فرمود: شما هرگز قدرت آن را نداريد كه با ثروت خود، توده مردم را راضي كنيد. پس با روي خوش و برخورد خوب راضي شان سازيد، چه شنيدم كه رسول خدا مي فرمود: شما هرگز با ثروت خود نمي توانيد مردم را خوشنود سازيد،



[ صفحه 36]



پس با اخلاق خودتان مردم را راضي كنيد.

قال: فقلت له زدني يابن رسول الله فقال: حدثني ابي عن جدي، عن آبائه (ع)، قال، قال: اميرالمؤمنين (ع).

من عتب علي الزمان طالت معتبة.

ترجمه

گفت، عرض كردم اي پسر رسول خدا بيشتر بيان فرمائيد.

فرمود: خبر داد مرا پدرم از جدم از پدران «بزرگوارش» گفت: اميرالمؤمنين (ع) فرمود: كسي كه به روزگار سرزنش و نكوهش كند، سرزنش به خود او به درازا كشد.

قال: فقلت له زدني يابن رسول الله فقال: حدثني ابي عن جدي عن آبائه (ع) قال: قال اميرالمؤمنين (ع): مجالسة الاشرار تورث سوء الظن بالاخيار.

ترجمه

گفت: عرض كردم بيشتر بيان فرمائيد اي پسر رسول خدا فرمود:

خبر داد مرا پدرم از جدم از پدران «گرامش» گفت اميرالمؤمنين (ع) فرمود: هم نشيني با بدان بدگماني بار آورد. «يعني به نيكان هم بدگمان گردند».

قال: فقلت له زدني يابن رسول الله قال: حدثني ابي عن جدي عن آبائه (ع) قال: قال اميرالمؤمنين عليه السلام بئس الزاد الي المعاد العدوان علي العباد.



[ صفحه 37]



ترجمه

گفت، عرض كردم بيشتر بفرمائيد اي پسر رسول خدا، فرمود: خبر داد مرا پدرم از جدم از پدران «گرامش» گفت اميرالمؤمنين (ع) فرمود: دشمني بر مردم، بدترين توشه براي دنياي آخرت است.

قال: فقلت له زدني يابن رسول الله فقال: حدثني ابي عن جدي. عن آبائه (ع)

قال اميرالمؤمنين (ع):قيمة كل امرء ما يحسنه.

ترجمه

گفت، عرض كردم بيشتر بيان فرمائيد، اي فرزند رسول خدا، فرمود:

ارزش هر انساني به اندازه نيكوكاري اوست.

قال: فقتل له زدني يابن رسول الله فقال حدثني ابي عن جدي، عن آبائه (ع) قال: قال اميرالمؤمنين (ع) المرء نحبو تحت لسانه.

ترجمه

گفت، عرض كردم بيشتر بيان فرمائيد اي پسر رسول خدا، فرمود:

خبر داد مرا پدرم از جدم از پدران «گرامش» گفت اميرالمؤمنين (ع) فرمود: علم و معرفت آدمي در زير زبانش پنهان است.



تا مرد سخن نگفته باشد

عيب و هنرش نهفته باشد



قال: فقلت له زدني يابن رسول الله (ص) فقال: حدثني ابي عن جدي عن آبائه (ع)، قال: قال اميرالمؤمنين (ع):



[ صفحه 38]



ماهلك امرء عرف قدره.

ترجمه: گفت، عرض كردم اي فرزند رسول خدا بيشتر بيان فرمائيد. فرمود: خبر داد مرا پدرم از جدم از پدران «گرامش» گفت اميرالمؤمنين فرمود: آدمي كه ارزش و شخصيت خود را شناخت به هلاكت نرسد.

قال: فقلت له زدني يابن رسول الله (ص) فقال: حدثني ابي عن جدي، عن آبائه (ع) قال: قال اميرالمؤمنين (ع):

التدبير قبل العمل يؤمنك، من الندم.

ترجمه: گفت، عرض كردم بيشتر بيان فرمائيد اي فرزند رسول خدا، فرمود خبر داد مرا پدرم از جدم از پدران «گرامش» گفت اميرالمؤمنين (ع) فرمود:

تدبير «و عاقبت و دورانديشي» پيش از كار آدمي را از پشيماني محفوظ دارد.

قال: فقلت له زدني يابن رسول الله (ص) فقال: حدثني ابي عن جدي، عن آبائه (ع) قال: قال اميرالمؤمنين (ع) من وثق الزمان سرع.

ترجمه: گفت، عرض كردم اي فرزند رسول خدا بيشتر بيان فرمائيد: فرمود: خبر داد مرا از پدرم از جدم از پدران «گرامش» گفت اميرالمؤمنين (ع) فرمود: آدمي كه به روزگار و گردش شبانه روز فلك تكيه كند، زود به زمين خواهد خورد.

قال فقلت له زدني يابن رسول الله (ص) فقال: حدثني ابي عن جدي، عن آبائه قال: قال اميرالمؤمنين خاطر بنفسه من استغني برأيه.

ترجمه: گفت، عرض كردم اي فرزند رسول خدا بيشتر بيان



[ صفحه 39]



فرمائيد. فرمود: خبر داد مرا پدرم از جدم از پدران «گرامش» گفت: اميرالمؤمنين (ع) فرمود: كسي كه رأي و انديشه خود را كافي داند يعني در مقام مشورت خود را نيازمند به ديگران نداند، نفس خويش را به خطر اندازد.

قال: فقلت له زدني يابن رسول الله (ص) فقال: حدثني ابي عن جدي، عن آبائه (ع) قال: قال اميرالمؤمنين (ع): قلة العيال أحد اليسارين.

ترجمه: گفت، عرض كردم اي فرزند رسول خدا بيشتر بيان فرمائيد، فرمود: خبر داد مرا پدرم از جدم از پدران «گرامش» گفت اميرمؤمنان (ع) فرمود: تشكيل خانواده كوچك يكي از ساده ترين گذران زندگاني است.

قال، فقلت له زدني يابن رسول الله (ص) فقال: حدثني ابي عن جدي، عن آبائه (ع) قال: قال اميرالمؤمنين (ع) من دخله العجب، هلك.

ترجمه: گفت، عرض كردم بيشتر بيان فرمائيد اي فرزند رسول خدا، فرمود: درون هر كس كه تكبر و خودخواهي راه يافت به هلاكت رسيد.

قال: فقلت له زدني يابن رسول الله فقال: حدثني ابي عن جدي عن آبائه (ع) قال: قال اميرالمؤمنين (ع) من أيقن بالخلف جاد بالعطية.

ترجمه: گفت، عرض كردم بيشتر بيان فرمائيد اي فرزند رسول خدا، فرمود: خبر داد مرا از پدرم از جدم از پدران «گرامش» گفت: اميرالمؤمنين (ع) فرمود: كسي كه يقين داشته باشد كه خدا به او عوض خواهد داد، بخشش خواهد كرد.



[ صفحه 40]



قال: فقلت له زدني يابن رسول الله فقال: حدثني ابي عن جدي، عن آبائه (ع) قال: قال اميرالمؤمنين (ع) من رضي بالعافية عن دونه، رزق السلامة عن فوقه، قال فقلت له حسبي.

ترجمه: گفت، عرض كردم اي فرزند رسول خدا بيشتر بيان فرمائيد. فرمود: خبر داد مرا پدرم از جدم از پدران «گرامش» گفت اميرمؤمنان (ع) فرمود:

شخصي كه به زندگاني پائين تر از طبقه خود راضي شود، به طبقه بالاتر از مرتبه خود روزيش گردد.

«يعني كسي كه به تندرستي و سلامت از طبقه پست تر از خود قانع باشد با آنكه وسايل آرامش و خوشي بيشتري نسبت به طبقه پائين تر از خود دارد در اين صورت آنچه در قدرت اختيار و طبقاتي بالاتر از او هستند، خدا او را سالم نگاه مي دارد.

آنگاه عرض كردم مرا كفايت مي كند آنچه تا كنون بيان فرموديد».


پاورقي

[1] در هنگام طلبگي در نجف اشرف مجموعه آثار منتخب ائمه مذهب جعفري را در چند جلد فراهم آوردم، و اين بخش ترجمه فصلي از آن است.