از حضرت باقر (ع) مروي است كه در كتاب حضرت علي (ع) مرقوم شده كه رسول خدا (ص) بالاي منبر فرمود:

سوگند به آن خدائي كه به جز او نيست هيچ مؤمني را هرگز خير دنيا و آخرت داده نشود مگر براي حسن ظن و اميدواريش به او حسن خلق و خودداري كردن از غيبت برادر ايماني و سوگند به آن خدائي كه جز او نيست و عذاب نمي كند مؤمني را بعد از توبه و استغفار مگر به سبب سوء ظنش به خداوندي و كوتاهيش از اميد به پروردگار سوگند به آن كه جز او خدائي نيست خوب نمي شود گمان بنده مؤمن به خدا مگر آنكه خدا نزد كسان بنده مؤمن خود مي باشد زيرا كه خدا كريم است، خيرات به دست اوست.

شرم مي كند از اين كه بنده اي به او حسن ظن داشته باشد و او بر خلاف ظن و اميدواري وي عمل نمايد.

گمان خود را به خدا خوب نمائيد و به سويش رغبت كنيد، از حضرت رسول (ص) مروي است كه پيش از آنكه خدا فرمايد:

من نزد گمان مخلوق خود هستم پس هر جور مي خواهد گمان كند فرمود مبادا مرگ يكي از شما را دريابد مگر به خدا حسن ظن پيدا كنيد.

و باز فرمايد خدا فرمود عمل كنندگان بر كارهايي كه براي ثواب



[ صفحه 246]



كاري را انجام دهند تكيه نكنند چه كه ايشان هر چه كوشش نمايند و خودشان را در تمام عمر در عبادت به زحمت اندازند باز مقصر خواهند بود و به ريشه عبادت نخواهند رسند به آنچه از كرامت و نعمت هاي من درخواست مي كنند نمي رسند، درجات بلند، در جوار من را نخواهند يافت، ولي به رحمت من بايد اعتماد داشته و به فضل من اميدوار شوند با حسن ظن به من اطمينان يابند در اين صورت حالاتي است كه رحمت آنان را دريابد و آموزش و رضوانم به ايشان مي رسد و بخشايش من آنان را مي پوشاند فاني انا الله الرحمن الرحيم و بذلك سميت.

خلاصه آنچه از اخبار فهميده مي شود اين است كه آدمي هنگامي به گناه مرتكب شد يا از آن كار پشيمان شود كفاره گناهش خواهد بود.

اگر نيكوكاري نكرد و گناهي مرتكب شد اگر آن گناه از گناهان بزرگ نبود نماز پنجگانه كفاره آنچه در بين آنها واقع مي شود خواهد بود و اگر نمازش نمازي نباشد كه بتواند كفاره قرار گيرد خداوند مبتلايش مي كند در دنيا با فرستادن بلا و مصيبتي در جهان كه پاكش گرداند وگرنه استغفار فرشتگان! اگر آن هم نشد شفاعت مؤمنان آن هم نشد شفاعت حضرت رسول اكرم (ص) و ائمه طاهرين اگر با تمام اينها پاك نشد رحمت پهناور خداوندي شامل احوالش خواهد شد.

اگر بعد از اينها هم چيزي از گناه ماند و از تمام اينها محروم شد خداوند با سختي مرگ پاكش فرمايد اگر با آن هم پاك نشد با عذاب قبر و گرنه با هولناكي روز رستاخيز پاك گردد اگر نشد با عذاب جهنم تصفيه مي شود تمام اينها ميزان خداوندي است و بر نفس بسيار است با اينكه ثواب حسنه را ده برابر و عقاب گناه را يكي قرار داد.



[ صفحه 247]



اين هم غير از آن چند برابري است كه براي كارهاي نيك وعده فرمود، در بعضي از زمانها به خصوص شب قدر و مانند آن، در مكان هاي مخصوص مانند مسجد حرام، مسجد حضرت رسول (ص) مشاهده مشرفه و غير آنها به نيايش و عبادت پردازند.