چنانكه اين حال از حضرت امام جعفر صادق (ع) روايت شد كه در نماز حالي بدان حضرت رخ داد كه بيهوش مي افتاد پس از بهبودي چگونگي را جويا مي شدند مي فرمود: اين آيه را گويا آيه مباركه اياك نعبد و اياك نستعين بود در دل تكرار كردم تا از گوينده آن شنيدم و تنم تاب ديدار قدرت او را نياورد، سيد بزرگوار در كتاب نفيس فلاح السائل فرمايد: روايت است كه حضرت جعفر بن محمد صادق (ع) در نماز سرگرم تلاوت قرآن بود كه ناگاه بيهوشي عارض وي شد پس از بهبودي عرض كردند سبب تغيير حال شما چه بود؟! فرمود كه: آيات قرآني را تكرار مي نمودم تا به حالي رسيدم كه گويا من آن را شفاهي از روي كشف و آشكارا از آن كه نازلش كرده بودم شنيدم، پس نيروي بشري تاب تابش مكاشفه جلال الهي را نياورد! سپس سيد مي فرمايد:



[ صفحه 202]



اي كه به معرفت حقيقت پي نبرده اي هرگز اين حال را دور ندان و مبادا برايت ترديدي توليد كند كه چنين چيزي ممكن نيست كه اتفاق افتد! بلكه لازم است كه باور نمائي مگر نشنيده اي كه خداوند فرمايد: فلما تجلي ربه للجبل جعله دكا و خر موسي صعقا گاهي در خواندن آيات بهشتي و نيايش به سوي پروردگار بهشت برايش كشف مي شود گاهي حقيقت آتش و دوزخ و رستاخيز نمودار شود و بسا آنچه در قرآن از حقايق و اسرار هست هويدا شود!

تعظيم: آن از حالات دل اوست سبب فروتني و خردي براي خداست، توليدش از معرفت عظمت و جلال خداوندي است آن اندازه كه براي بشر ممكن است فراهم مي شود اثر بزرگي كه در نماز و نيايش دارد همين بس است بلكه در كامل بودن همه عبادت ها و نيايش هاست، عمده همين است و از آثار معرفت و عظمت كوچك شمردن نفس و پستي آن است چه هنگامي كه آدمي بزرگي قدرت خدا و گسترش ملك و جلالت نيروي او را فهميد و دانست كه هستي ممكن يعني هيچ؟ از نفس خود ذره اي اثر نيست سود و زيان و مرگ و زندگاني رستاخيز برايش قدرت ندارد، خرد و انديشه اش مقهور نيروهاي بزرگ يزداني است آنگاه كوچكي و پشيماني و خواري خويش را در پيشگاه خداوند بروز مي دهد دل كوچك مي شود در برابر عظمت جلال و قدرت يزداني چنان كوچكي و ناتواني مي كند كه از اندازه و تعريف بيرون است حضور او را توجه نمايد آنچه از رد يا قبول او است برايش روشن شود چنان توجهي كه يك آن از آن غفلت نكند، چرا چنين نباشد؟! در حالي كه آنچه را نبيند با چشم خود از عظمت قدرت او از آفرينش آسمان ها و زمين ها و جلالت



[ صفحه 203]



نيروهايش بر آنها و نگاهداشتن آنها و روزي دادن و نگاهداري و پرورش شان توجه و دقت نمايد.