سوره هود - آيه 111 - فاستقم كما امرت

استقامت سه گونه است: استقامت در سخن 2- استقامت در كار 3- استقامت در احوال.

دعا را در هنگام راز و نياز برگزيدند و به آدميان آموختند، استقامت در همه چيز پسنديده است.

در عقايد و آراء هر كه تشبيه نمايد و خداي خود را در رنگ ديگران پندارد، يا در جامگاهي يا در جهتي بند شده و نيازمند به اسباب گرديد، مذهب او تباه است، راه تندي رفته است.

هر كه در تنزيه و پاكي زياده روي كند، معبود خود را معطل مي انگارد، راه افراط را مي پيماند.

هم چنان عقيده و فكري را با سنجش راه راست و استقامت سنجيده گردد، روشن مي شود چه مردم گمراه راه افراط و تفريط را مي پيمايند از نزديك ترين دور گشته اند.

هم چنان از نيروي شهوت، خشم بايد پرهيز نمايد، چه بسياري از كارها، روشنائي روان را نتوان به دست آورد، با كوشش ميانه روي و



[ صفحه 151]



پيمودن راه راست خوش بختي دو جهاني را فراهم مي توان نمود.

چون آدميان براي رسيدن به كمال مطلوب، كوشش كنند شايسته است شرح آثار بزرگاني كه راه را درست شناخته و به خوبي به سر منزل مقصود رسيده اند بياموزند، گرچه صاحبان مذاهب و مدعيان راه راست همه مي گويند كه راهي كه ما مي رويم درست و روشن است!

هوشمند بايد بداند كه بيان كننده راه راست به اين روش راه درست را آموخت.

«صراط الذين انعمت عليهم» يعني راه كساني كه بخشيده بر ايشان، اين كلمه را در جاي ديگر از قرآن تفسير فرمودند به چهار گروه:

ا- پيامبران 2- صديقان 3- شهيدان 4- پاكان باشند.

بنابراين راه راست راه اين چهار گروه است، در هنگام راز و نياز با خداي خود اين چهار دسته را در نظر اجمالي بياورد راه آنان را از پروردگار توانا بخواهد!

همان راهي برود كه رهروان رفتند و مي روند، چنانچه در قرآن مجيد در سوره نساء مي فرمايد:

و من يطع الله و الرسول فاولئك مع الذين انعم الله عليهم من النبيين و الصديقين و الشهداء و الصالحين و حسن اولئك رفيقا».

يعني هر كه پيرو خدا و رسول باشد در راه همراه آناني است كه پروردگار به آنان بخشايش فرموده و آن بر چهار دسته اند:

1- پيامبران 2- صديقان 3- شهيدان 4- پاكان و گروه رفيقان خوبي هستند پس در اهدنا الصراط المستقيم: جستن راه حق است



[ صفحه 152]



و در صراط الذين انعمت عليهم: درخواست دوست است الرفيق ثم الطريق در اينجا بايد دانست كه توده مردم دوستي پاكان را درخواست نمايند و پاكان دوستي شهيدان، شهيدان رفاقت پاكان، پاكان دوستي پيامبران را مي خواهند هرگاه مردم بخواهند دوستدار پيامبران باشند؟! بايد درجه به درجه نايل گردند، هر درجه اي راهنماي درجه و مرتبه بالاتر است. راه مردان خدا پيوستن به آنان مورد پسند مسلمانان است چون اين راهها از ملكوت اعلا به پيامبران رسيده است و آنان به راستگويان و آنان به شهيدان از شهيدان به پاكان راهنمائي و رهبري گشته است، پس بايد بدانيم كه شناخت پيامبري چيست.



[ صفحه 153]