پيش از اشاره به مسائل مربوط به آثار كمي سن امام جواد (عليه السلام)، خوب است اشاره كنيم به اينكه: شيعه اماميه، تحت تأثير تعاليم ائمه ي اطهار (عليهم السلام) و به جهت پاي بنديشان به روش قرآن، به اعتماد بر عقل، و تسليم در برابر داوري آن و پذيرفتن احكام آن در اعتقاداتشان، ممتاز گشته اند.

اين ويژگي، يك امر عارضي يا يك حالت استثنائي در مورد ايشان نبوده، بلكه از اموري است كه در انديشه و تفكر آنان ريشه داشته و در زواياي مختلف فرهنگ تشيع و به طور كلي معارف شيعه، نفوذي عميق داشته است.

محقق پژوهشگر، سيد مهدي روحاني در اينجا اضافه مي كند:

«و در ميان شيعه، متكلمان بزرگ و صاحبان انديشه هاي نو و قريحه هاي زاينده، امثال هشام بن حكم، هشام بن سالم، ابوجعفر محمد بن نعمان احول كه نزد شيعه به «مؤمن الطاق» و نزد اهل سنت به «شيطان الطاق» شهرت يافته و علي بن اسمعيل ميثمي و غير ايشان و پس از آنان، شاگردانشان و... برخاستند.

بلكه مسلك «اعتزال» كه گفته مي شود در اعتماد بر عقل و احكام عقلي تندروي كرده، از سخنان ائمه شيعه نشأت يافته است. چرا كه دو ركن بزرگ اين مسلك كه عبارتند از توحيد و عدل، از سخنان اميرالمؤمنين علي (عليه السلام) برداشت شده است».

بنابراين، شيعه جز با برهاني روشن و دليلي قاطع كه باورهايشان را خاضع و خردهايشان را تسليم سازد. چيزي را كه عقل بعيد بداند نبايد مي پذيرفتند.



[ صفحه 24]