نهمين پيشواي بزرگوار ما پس از پيامبر خاتم صلي الله عليه و آله كه مسئوليت سنگين امامت را بر دوش داشت و رهبري خلقهاي جهان را به عهده گرفت، حضرت امام محمدتقي عليه السلام، معروف به جواد الائمه (اباجعفر) بود. در خاندان پرهيزگاري و تقواي ولايت در سال 195 هجري (ماه رجب يا ماه رمضان) در شهر مدينه قدم به عرصه ي وجود نهاد. پدر بزرگوارش حضرت علي بن موسي الرضا عليه السلام، و مادر گرامي اش سبيكه از نوبه ي آفريقا بود. او تنها فرزند حضرت رضا عليه السلام بود و بدين جهت آن حضرت را ابن الرضا مي گفتند، و فرزندان برومندشان نيز بدين نام مفتخر بودند. سلسله ي سادات رضوي و تقوي نسبشان به آن حضرت مي رسد. امام جواد پنج ساله بودند كه پدرشان از مدينه به ايران آورده شدند، و بيش از هفت سال نداشتند كه در ماه صفر سال 203 هجري حضرت امام رضا عليه السلام را شهيد كردند [1] و مقام امامت از طرف خدا به ايشان واگذار گرديد.

در سال 211 هجري به دستور مأمون خليفه ي عباسي حضرت را از مدينه به شهر بغداد آوردند كه اين شهر در آن روزگار پايتخت مأمون شده بود. در اين سال دختر مأمون ام الفضل را به عقد حضرت كه حدود هفده سال داشتند، درآوردند. در سال 213 امام از بغداد راهي مدينه شدند و در آنجا نيز برنامه هاي امامت را دنبال مي كردند. در ماه رجب سال 218 مأمون از دنيا رفت، و برادرش معتصم، سومين پسر هارون الرشيد، خلافت را به



[ صفحه 22]



چنگ آورد و او هشتمين خليفه ي عباسي بود.

در سال 220 هجري در ماه محرم ابواسحاق ابراهيم (معتصم)، امام محمدتقي عليه السلام را از مدينه به بغداد فراخواند تا بيشتر امام را زيرنظر داشته باشد. امام جواد عليه السلام در آخر ماه ذيقعده همان سال 220 هجري به وسيله ي توطئه ي خائنان خليفه و وابستگانش به دست همسرش ام الفضل با زهر مسموم گرديد، و در 25 سالگي در راه حق شهيد شد، و او نيز چون پدران پاك نهادش مرگش به دست پست ترين و رذلترين قشرهاي اجتماع صورت گرفت. بدن پاك او را در قبرستان قريش، پشت سر جد بزرگوارش حضرت امام موسي بن جعفر عليه السلام به خاك سپردند. جايي كه بعدها كاظمين ناميده شد، و آنجا نيز كعبه ي دلهاي مشتاقان حق گرديد. حضرت جواد عليه السلام بنا به گفته ي مورخان هشت پسر و دختر از خود باقي گذاشتند كه معروفترين آنها عبارتند از:

1- امام علي النقي عليه السلام 2- موسي مبرقع 3- فاطمه 4- امامه.

تنها در مدت كوتاهي پس از شهادت پدر بزرگوارشان، فقط 18 سال، توانستند عهده دار مقام امامت بوده و مسئوليت حفظ اصول اساسي اسلام و بيان حقايق آن را در اختيار داشته باشند. در همين مدت كم، پناهگاه شيعيان، ملاذ درماندگان و تكيه گاه تلاشگران و راهنماي گمراهان و... بودند. صلوات الله و سلامه عليه و علي آبائه و ابنائه.

در اين كتاب براي شناسايي حضرتش در حد توانايي و امكانات محدود مطالبي به شرح زير عنوان مي شود:

1- آشنايي با جهان و محيطهاي گوناگون و جوامع مختلف و آگاهي هاي بسيار محدودي از طبقات مردم و فرقه هاي مذهبي در زمان امام محمدتقي عليه السلام، تحت عنوان: «نگاهي به تاريخ جهان در روزگار امام محمدتقي عليه السلام».

2- بررسي و تحليل مختصري در خصوص تسلط بني عباس و برنامه هاي آنها در آن زمان، تحت عنوان: «حكومت عباسيان».

3- نگاهي به ترقيات و پيشرفتهاي علمي و هنري در آن روزگار و دست اندركاران آن دوران.



[ صفحه 23]



4- به برخي عوامل انحراف و اختناق در زمان عباسيان اشاره شده است.

5- تحولات، انقلابها و دگرگوني هايي كه در دوران امام جواد عليه السلام پديد آمد و اشاره هايي به آن كساني كه در اين راه ها قدم گذاشتند، از فرقه ها و مليت هاي مختلف.

6- تحليلي از زندگاني طاغوتهاي زمان و آن كساني كه در آن موقعيت تاريخي پيشرفت حق خوشايندشان نبود و در مسير هدف امام عليه السلام سد بودند.

7- اشاره به مبحث وسيع امامت و نقش امام در رهبري جامعه و هدايت مردم در سايه ي ولايت و پيشوايي از طرف خدا و اشاره به آگاهي فوق العاده ي امامان و مبارزات و تلاشهاي آنها، در مسير هدايت مردم.

8- برنامه هاي امام محمدتقي عليه السلام در حركتهاي زمان و گامهاي حضرتش در پيكار انديشه و ميدان علم و دانش و نقش آن بزرگوار در تحولات جامعه.

9- نگاهي به دوران زندگاني كوتاه و شهادت حضرت امام جواد عليه السلام.

10- اشاره اي به سازندگي هاي امام نهم و يادي از فرزندان، شاگردان و اصحاب و راويان بافضيلت آن حضرت.

11- گشت و گذاري كوتاه در نامه ها، فرمايشها و كلمات قصار آن امام عالي مقام عليه السلام.

12- مطالبي در خصوص مزار پاك كاظمين و زيارت امام نهم عليه السلام.

و در هر قسمت فرعها و فصلهايي از نظر خوانندگان گرامي مي گذرد، تا راهگشايي باشد براي آنها كه اهل تحقيق و تفحص در زندگاني امامان و شناساندن امامت و ولايت اند؛ اميد است كه اين خدمت ناچيز مورد پذيرش آن امام همام و فرزند گرامي اش امام زمان (عج) قرار گيرد.

برگ سبزي است تحفه ي درويش.

پيش از آنكه مطلبي آغاز شود، لازم ديده شد براي اطلاع برخي از جوانان عزيزي كه اين كتاب را مطالعه مي كنند، بعضي اسامي و كنيه ها و القاب مشهور پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و حضرت زهرا عليهاالسلام و دوازده امام بزرگوار عليهم السلام را كه ممكن است در متن كتاب



[ صفحه 24]



بيايد، آورده شود، باشد كه شباهت نامها و كنيه ها و القاب اشتباهي را پيش نياورد و اسامي گوناگون، خوانندگان جوانتر را به خطا نيندازد.

1- حضرت محمد بن عبدالله صلي الله عليه و آله - احمد، مصطفي، رسول الله، پيغمبر، پيامبر، نبي، ابوالقاسم، محمود و...

2- حضرت امام علي بن أبي طالب عليه السلام - ابوتراب، مرتضي، حيدر، اسدالله، اباالحسن، اميرالمؤمنين، مولاي متقيان و...

3- حضرت فاطمه (عليهاالسلام) - زهرا، صديقه ي كبري، عذرا، طاهره، طيبه، ام ابيها و...

4- حضرت امام حسن بن علي عليه السلام - مجتبي، سبط اكبر، ابامحمد و...

5- حضرت امام حسين بن علي عليه السلام - سيدالشهداء، أباعبدالله و...

6- حضرت امام علي بن الحسين عليه السلام - زين العابدين، سجاد، سيد الساجدين، ابامحمد و...

7- حضرت امام محمد بن علي عليه السلام - باقر، ابوجعفر و...

8- حضرت امام جعفر بن محمد عليه السلام - صادق، ابوعبدالله، شريف ابااسماعيل و...

9- حضرت امام موسي بن جعفر عليه السلام - كاظم، عبدالصالح، ابوالحسن اول، اباابراهيم و...

10- حضرت امام علي بن موسي الرضا عليه السلام - رضا، ابوالحسن ثاني، و...

11- حضرت امام محمد بن علي عليه السلام - تقي، جواد، ابوجعفر، مختار و...

12- حضرت امام علي بن محمد عليه السلام - هادي، نقي، ابوالحسن ثالث و...

13- حضرت امام حسن بن علي عليه السلام - عسكري، ابامحمد، اباالقاسم و...

14- حضرت امام محمد بن الحسن عليه السلام - صاحب الزمان، ولي عصر، قائم، حجت، منتظر، مهدي، خلف الصالح، ابوالقاسم، اباصالح، و...

البته براي هر كدام از ائمه و پيامبر عليهم السلام، القاب و كنيه هاي ديگري نيز ذكر شده كه ترجمان صفات بارز و انسانيت والاي آنها بوده است كه در كتب تاريخ درج شده است و علاقمندان مي توانند بدان كتابها مراجعه كنند.



[ صفحه 25]