[67] 2 - و نيز گفته است:

ابو تراب عبدالله روياني از عبدالعظيم حسني نقل كرده كه گفت: به امام جواد عليه السلام عرض كردم. اي فرزند رسول خدا! از پدرانت، حديثي برايم بيان فرما؛ حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش. برايم نقل كرده است كه امير مؤمنان عليه السلام فرمود: مردم تا وقتي متفاوتند، در خير و نيكي بسر برند و چون يكسان گردند، نابود شوند.

راوي گفت: عرض كردم: اي فرزند رسول خدا! بر من بيفزاي؛ حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش - درود خدا بر آنان - برايم نقل كرده است كه: امير مؤمنان عليه السلام فرمود: اگر اسرارتان بر ملا مي شد، بر يكديگر نمي پوشيديد.

گفت: عرض كردم: اي فرزند رسول خدا! بر من بيفزاي؛ حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش - درود خدا بر آنان - برايم نقل كرده است كه امير المؤمنين عليه السلام فرمود: شما البته



[ صفحه 58]



نمي توانيد با دارايي خود، به همه مردم احسان كنيد؛ بنابراين با گشاده رويي و برخورد پسنديده، آنان را فرا گيريد؛ چه اينكه من از رسول خدا شنيدم كه فرمود: شما البته با دارايي خويش نمي توانيد به همه مردم احسان كنيد، پس آنها را با خلق و خوي خود فرا گيريد.

گفت: عرض كردم: اي فرزند رسول خدا! بر من بيافزائيد؛ حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش - درود خدا بر آنان باد - برايم نقل كرده است كه امير مؤمنان عليه السلام فرمود، كسي كه به سرزنش روزگار پردازد، سرزنشش به درازا خواهد كشيد.

گفت: عرض كردم: اي فرزند رسول خدا! بر من بيفزاي حضرت فرمود: پدرم از جدم

از پدرانش: برايم نقل كرده است كه امير مؤمنان عليه السلام فرمود: همنشيني با شريران و بدان، بدگماني به نيكان و خوبان را در پي مي آورد.

گفت: عرض كردم: اي فرزند رسول خدا! بر من بيفزاي، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش - كه درود خدا بر آنان باد - برايم نقل كرده است كه امير مؤمنان عليه السلام فرمود بد ره توشه اي است به سوي معاد، دشمني با بندگان.

گفت: عرض كردم: اي فرزند! بر من بيفزاي، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش: برايم نقل كرده است كه اميرمؤمنان عليه السلام فرمود: بهاي هر كس، به اندازه نيكي اوست.

گفت: عرض كردم: اي فرزند رسول خدا! بر من بيفزاي، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش عليهما السلام برايم نقل كرده است كه امير مؤمنان عليه السلام فرمود: شخصيت آدمي در زير زبان نهفته است.

گفت: عرض كردم: اي فرزند رسول خدا! بر من بيفزاي، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش عليهما السلام برايم نقل كرده است كه اميرمؤمنان عليه السلام: كسي كه قدر خود را شناخت، هلاك نگرديد.

گفت: عرض كردم: اي فرزند رسول خدا! بر من بيفزاي، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش عليهما السلام برايم نقل كرده است كه امير مؤمنان عليهما السلام فرمود: تفكر پيش از هر كاري، از پشيماني ايمنت مي گرداند.

گفت: عرض كردم: اي فرزند رسول خدا! بر من بيفزاي، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش عليهما السلام، برايم نقل كرده است كه امير مؤمنان فرمود: كسي كه به روزگار اعتماد نمايد،



[ صفحه 59]



شكست مي خورد.

گفت: عرض كردم: اي زاده رسول خدا! برمن بيفزاي، فرمود: پدرم از جدم از پدرانش عليهما السلام برايم نقل كرده است كه امير مؤمنان عليه السلام فرمود: هر كس به رأي و نظر خود بسنده نمايد و خود را غني و بي نياز از ديگران بداند، جانش را به خطر افكنده است.

گفت: عرض كردم: اي فرزند رسول خدا! بر من بيفزاي، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش عليهما السلام برايم نقل كرده است كه امير مؤمنان عليه السلام فرمود: اندك بودن عائله، يكي از دو آساني است.

گفت: عرض كردم: اي رسول خدا! بر من بيفزاي، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش عليهما السلام برايم نقل كرده است كه امير مؤمنان عليه السلام فرمود: كسي كه دچار خود پسندي شد، به هلاكت رسيده

گفت: عرض كردم: اي فرزند رسول خدا! بر من بيفزاي، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش عليهما السلام برايم نقل كرده است كه اميرمؤمنان عليه السلام فرمود: كسي كه به جايگزين (و عوض داشتن انفاق مال در راه خدا) يقين داشته باشد، در بخشش سخاوتمند خواهد بود.

گفت: عرض كردم: اي فرزند رسول خدا! بر من بيفزاي، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش عليهما السلام برايم نقل كرده است كه امير مؤمنان عليه السلام فرمود: كسي كه به سلامت بودن خويش از سوي زير دستان راضي باشد (حق و حقوق آنها را رعايت كند)، از سلامتي مافوقش بهره مند مي شود.

راوي گفت: عرض كردم: مرا بس است. [1] .

[68] 3 - كليني آورده است:

ابو مريم انصاري از امام جواد عليه السلام روايت كرده است كه فرمود: مردي در بصره بپا خاست و خطاب به امير مؤمنان عليه السلام عرض كرد: اي امير مؤمنان! ما را از برادران، آگاه ساز؟ حضرت فرمود: برادران و دوستان دو دسته اند: دوستان امين و مورد اعتماد و دوستان مجاور و همكار، اما دوستان مورد اعتماد و امين، به منزله ي دست و بازو و فاميل و دارايي اند، هر گاه با برادر ديني خود در اين حد از اعتماد و اطمينان بودي، جان و مالت را نثارش كن و با دوستانش دوست و



[ صفحه 60]



با دشمنانش دشمن باش، عيب و رازش را كتمان كن و خوبيهايش را علني ساز و بدان اي سؤال كننده! كه اين برادران ديني، از ياقوت سرخ كمتر هستند، (بسيار كم و انگشت شمار هستند.)

و اما دوستان مجاور و همكار، همانا تو، بهره خود را از آنها مي بري و قطع رابطه با آنان نكن و جز همين منفعت ظاهر چيزي از نهان خانه آنها مخواه و درست مثل خودشان، با آنان گشاده رو و شيرين زبان باش. [2]