بازگشت

چگونگي زيارت امام رضا


[46] 18 - مجلسي آورده است:

زيارت آقا و سرور ما امام رضا عليه السلام - بر او و بر پدران بزرگوار و فرزندان گرامي اش، سلام و صلوات خدا باد - در هر وقتي، مناسب و شايسته است و بهترين وقت آن، ماه شريف رجب مي باشد؛ اين مطلب از فرزند گرامي اش امام جواد عليه السلام، روايت شده است و متن زيارت، از اين قرار است.

سلام بر تو، اي ولي خدا! سلام بر تو، اي حجت خدا! سلام بر تو، اي نور خدا در تاريكي هاي (ظلم و ستم) زمين! سلام بر تو، اي ستون استوار دين! سلام بر تو، اي وارث برگزيده ي خداوند، آدم! سلام بر تو، اي وارث دوست خداوند، ابراهيم! سلام بر تو، اي وارث هم صحبت خداوند، موسي! سلام بر تو، اي وارث روح خداوند، عيسي! سلام بر تو، اي وارث فرستاده ي خداوند، محمد! سلام بر تو، اي وارث امير مؤمنان علي بن ابي طالب! سلام بر تو، اي وارث امام حسن و امام حسين عليهما السلام، دو سرور جوانان اهل بهشت! سلام بر تو، اي وارث امام علي بن الحسين سرور عبادت پيشگان! سلام بر تو، اي وارث امام محمد بن علي شكافنده ي دانش اولين و آخرين! سلام بر تو، اي وارث امام جعفر صادق نيكو كار متقي! سلام بر تو، اي وارث امام موسي كاظم دانشمند مهربان! سلام بر تو، اي بسيار درستكار شهيد (امام رضا)! سلام بر تو، اي سرپرست مردم و جانشين (هشتم رسول خدا) نيكو كار پرهيزگار.



[ صفحه 319]



گواهي مي دهم كه تو، به يقين نماز را به پا داشتي و زكات را، بپرداختي و امر به معروف و نهي از منكر نمودي و پيوسته، بندگي خدا كردي تا اينكه جهان آخرت و عالم يقين را درك كردي.

سلام بر تو، امامي كه جگر سوخته است و امامي كه بزرگوار و گرامي نسب و نژادي و دور (از وطن) و نزديك به (شيعيان) هستي و زهر داده شده ي در غربت مي باشي! سلام بر تو، اي دانشمند بيدار و آگاه! و مقام برجسته و بزرگ! اي دور افتاده از تربت جد و پدرش! سلام بر كسي كه فرزندان و خانواده اش را دستور داد، بر او نوحه و زاري كنند؛ پيش از آن كه شهادتش فرا رسد؛ سلام بر خانه هاي دلتنگ و اندوهگين (خالي) شما، چنان كه مني و عرفات از فقدان شما دلتنگ و اندوهگين (خالي) شده و از آبادي افتاد.

سلام بر سروران بندگان خدا و نويد و وعده ي بيم و تهديد (براي دشمنان خدا) و آبشخورهاي متروك (امام صامت يا غايب) و كاخهاي استوار (امام حاضر و ناطق) اي پناه گرفتار و پريشان و اي كسي كه سرزمين خراسان به بركت وجود او شهرت و عظمت يافت؛ سلام بر امامي كه زائرينش اندك اند؛ و آن امامي كه نور چشم حضرت فاطمه عليها السلام، سرور بانوان جهانيان مي باشد؛ سلام بر پرتو و شكوه و زيبايي رضوي و خلق و خوي پسنديده و شاخه هاي برآمده از درخت تنومند احمدي عليه السلام، سلام بر كسي كه اداره ي مملكت بزرگ ولايت و امامت به او رسيد و به همه چيز براي تمشيت امر استوار، (امامت) عالم شد؛ سلام بر كساني كه اسم هاي مباركشان، دستاويز سؤال كنندگان (در خواست كنندگان) است و فيزيك وجودشان، امان آفريدگان و حجت هاي آنان، باطل كننده ي ايرادات و شبهات منكرين مي باشد؛ سلام بر كسي كه متكاي پدرش امير مؤمنان عليه السلام، براي او گسترده شد تا توانست اهل كتاب را، مقهور و مغلوب سازد و پايه هاي دين را، تثبيت فرمايد؛ سلام بر سرآمد راهنمايان و بر كسي كه دلهاي شيعيان او، از درد غريبي اش تا روز قيامت به درد آمده و شكسته است؛ سلام بر چراغ نور افشان و روشنگر و دريا ي پر طنين و فرياد؛ آن كسي كه تربت پاكش، محل فرود و پرواز فرشتگان گرديد.

سلام بر فرمانروايان اسلام و حكمرانان آئين هاي الهي، و پاك و پاكيزه ولادت يافتگان و كساني كه خداي متعال بر دانش نهان و آشكار، مطلع و آگاهشان فرموده و آنان را، شايسته ي



[ صفحه 320]



آقايي و سروري (سعادت و خوشبختي) گردانيده است؛ سلام بر كساني كه پناه همه ي موجودات و سايه ي سر آنهايند و سلام بر كسي كه زمين و نشانه هاي طوس، بدو شادمان شدند، هنگامي كه در منزلگاه آن استقرار يافت.

اي قبر طوس! خداي متعال، از ابر رحمتش سيرابت سازد.

اي خاك طوس! چه چيزي از خوبي ها را، در بر گرفته اي!

قطعه قطعه ي تو در دنيا پاكيزه شد و پاكيزه كرد آن را، شخصيتي كه در سنا آباد (محل شهادت امام رضا عليه السلام)، اقامت گزيد و در آنجا به خاك سپرده شد.

شخصيتي كه آرامگاهش، براي اسلام عزيز و گرامي است.

در پرتو رحمت خداي متعال غوطه ور شده و فرو رفته است.

اي قبر آن شخصيت عزيز و گرامي! تو قبري هستي كه بردباري و دانش و پاكي و پاكسازي و قداست و روح قدسي تو را در بر گرفته است.

افتخار بر تو كه به خاطر در آغوش داشتن فيزيك وجود او، مورد حسرت ديگر مكان ها هستي و توسط فرشتگان پاك و مطهر، محافظت و نگهباني مي شوي.

(اي امام رضا!) در هر دوراني، براي ما از شما خانواده، پيشوايي راستين وجود دارد كه مردمش، پيرو شما بوده و با شما مأنوس مي باشند.

ستارگان آسمان دين، در حال غروب اند.

و سايه ي شير بيشه را درختان و نيزارهاي انبوه جمع كرده است هشت نفر از شما، كاملا غروب كرده اند و چهار نفر ديگر تا وقتي كه حنين و صداي اشتياق شتران سفيد مايل به سرخ وجود دارد (تا وقتي اشتياق به زندگي وجود دارد،) اميد دميدنشان هست.

تا آن زمان كه حقيقت درخشان، به دست شما آشكار گردد.

چه اينكه حق و حقيقت در ميان غير شما، تاريك و ناپديد است.

سلام بر كسي كه مايه ي مباهات خوبان و نيكان است و آرامگاهش، دور است و (قبول و رد امامتش) شرط ورود به بهشت و جهنم است؛ سلام بر كساني كه خداي متعال؛ درود و صلوات بر آنان را، در هيچ لحظه اي قطع نكرده است و آرام گيرندگان، بديشان آرامش يافته اند و جنبندگان، به واسطه ي ايشان در جنبش و حركت مي باشند؛ سلام بر كساني كه خداي متعال



[ صفحه 321]



امامت آنان را، حد فاصل ميان دو فرقه ي (شيعه و سني) قرار داد؛ چنان كه مردم شرق و غرب عالم را بر ولايتشان ملزم ساخت؛ سلام بر كسي كه خداي متعال احكام مندرس و متروك پيامبران عليه السلام را به دست او، تجديد حيات كرد و ولايت حضرتش را بر آنها (پيامبران گذشته) به خاطر كامل شدن كلمه و اسم الله، پروردگار جهانيان (در وجود او)، اجتناب ناپذير فرمود.

سلام بر ماه هاي (دوازده گانه ي) سال و شمارش ساعت ها (شب و روز مساوي) كه دوازده ساعت است.

و حروف «لا اله الا الله» [1] در ارقام و نوشتجات (كه دوازده حرف به تعداد امامان معصوم است)؛ سلام بر رويكرد دنياي خوب و مباركي خوشبختي هايش و سلام بر كساني كه راجع به كلمه ي «توحيد» از آنها، پرسيدند و آنها در جواب فرمودند: به خدا سوگند! ما از شروط آن هستيم.

سلام بر كساني كه دليل و علت وجود هر آفريده اي مي باشند و اگر آنها نبودند وجودي براي مخلوقات نبود؛ كساني كه سخنوران، براي آنان به ايراد سخن پرداخته و چنين گفته اند:

فرزندان با هفت پشت شريف و اصيل كيانند؟

برترين و فاضل ترين كساني كه آب، از ريزش باران مي نوشند (يعني بهترين خلق خدا هستند)

سلام بر علي (بن موسي الرضا عليه السلام)، مجد و شرف و سنگ بناي وجودشان (مخلوفات، يعني سنگ بناي مخلوقات) سلام بر كساني كه در مورد افتخار و بلندي مقام آنان، آوازه وجوب و لزوم درود و صلوات بر ايشان و پاكي و طهارت طينت و نفسشان (از گناهان) بلند شد؛ سلام بر ماهي كه سرآمد ماههاي درخشان است؛ آن كسي كه با هر گروهي با زبان خودشان سخن مي گويد؛ همان آقايي كه به شيعيانش فرمود: خداي متعال بر امتي، امامي نمي گمارد الا اينكه او را به لغت و زبان آنها، آشنايش مي گرداند.

سلام بر شادي دلها و گشايش اندوه اندوهگين و شريفترين شريفان و مايه ي افتخار حضرت «عبد مناف» [2] ؛ اي كاش من، از طواف كنندگان و ملازمين پيشگاه و وجودش بودم! و لذت و



[ صفحه 322]



مسرت انس و الفت با او را درك مي كردم. در هر زمان، گرد در خانه ي شما مي گردم و طواف مي كنم

گويا طواف، پيرامون آستان مبارك شما مقرر گرديده است

سلام بر امام رئوف و مهربان، آن كسي كه غم و اندوه عاشورا را برانگيخت و تازه كرد؛ به خداي متعال و به پدران پاك و پاكيزه تو و به فرزندان برگزيده و نيكويت سوگند ياد مي كنم!

كه اگر دوري راه مانع نبود؛ چه اينكه سامان شما از شما دور گشت، هر آينه بخشي از حقوق واجب شما را به تكرار نمودن زيارت شما ادا مي كردم و درود و سلام بر شما، اي حاميان دين! و اي فرزندان پيامبران عليه السلام! و اي سروران همه ي آفريدگان! و رحمت و بركات خداي متعال بر شما باد.

سپس نماز زيارت بگزار و تسبيحات فاطمه ي زهرا عليها السلام را بگو و آن را به امام رضا عليه السلام، هديه كن؛ آنگاه چنين بگو:

خدايا! من از تو مي خواهم اي خدا! اي كسي كه در مملكتش پايدار و در عزتش استوار و در فرمانروائيش، مطاع و در عظمت و بزرگيش، يكتا و در دوام و بقايش، يگانه و در باره ي بندگانش، دادگر و در حكم و فرمانش عالم و آگاه و در ديركرد عقوبت و مجازاتش، كريم و بزرگوار است.

خدايا! نيازمندي هاي من، روانه به سوي توست و آرزوهايم، در پيشگاهت ايستاده اند و هر زمان به كار خيري، توفيقم دهي؛ تو خود راهنماي من و راهگشايم به سوي آن مي باشي؛ اي توانايي كه خواسته ها، خسته ات نسازد! اي توانگر مورد اعتمادي كه هر مشتاقي، به تو پناه برد! همواره از جانب تو، هم آغوش نعمت ها بوده، با عادت و خو گرفتن به احسان و كرمت، راه سپرده ام.

خدايا از تو آن قدرت و توانايي نافذ و مؤثرت، در همه ي موجودات و حكم قطعي و مسلمي كه با كمترين درخواست، مانع آن مي شوي كه را مي خواهم و از تو آن نگاهي را مي خواهم كه با آن، به كوهها نگريستي بلند گرديدند و به سوي زمين ها نظر افكندي هموار گشتند و به آسمانها نگاه كردي برافراشته شدند و به دريا ها نگريستي شكافته گرديدند؛ اي كسي كه والاتر از ابزار نگاه آدميان هستي! و باريك تر از انديشه هاي ظريف و دقيقي كه در خاطري



[ صفحه 323]



خطور نمايد؛ ستايش نمي شوي اي آقا و سرور من! مگر به توفيقي از جانب خويش كه خود آن هم سزاوار ستايش است و بر كوچك ترين نعمت، سپاسگزاري نمي شوي (حق شكر و سپاست، ادا نمي شود.) جز اينكه بدان سزاوار سپاسي ديگر مي گردي.

پس اي خداي من! چه زمان نعمتهايت به شمارش در آيد؟ و اي آقاي من! چه هنگام عطا و بخششت، سپاسگزاري شود؟! و چه وقت اي سرورم! خوبيهاي تو، جبران گردد؟! در حالي كه ستايش ستايشگران نيز از نعمت هاي تو و سپاس سپاسگزاران از شكر و تفضلات تو به شمار مي رود، تو در بخشش گناهان، مورد اعتمادي و بالهاي پرده پوشت را بر خطاي خطاكاران مي گستراني و تو خود، سختي و دشواري را با دست خويش برطرف مي سازي؛ چه بسا گناهاني كه بردباري ات فرو پوشانيد تا ناديده گرفته شد! و چه بسا كار نيكي كه فضل و كرم تو، چند چندانش كرد تا پاداش تو بر آن بزرگ و فراوان گرديد؛ والاتر از آني كه جز از دادگري ات انديشه كنند و بترسند و جز به احسان و كرم تو، اميدوار باشند؛ پس به عطا و بخششي كه فضل و كرمت ايجاب مي كند، بر من منت گذار و به آنچه دادگري ات اقتضا مي نمايد، خوار و خفيفم مگردان. اي آقاي من! اگر زمين از گناهان من با خبر بود، مرا البته در خود فرو مي برد و يا كوهها، مرا در هم مي شكستند و يا آسمانها، مرا مي ربودند و يا درياها، مرا غرق مي نمودند...!

اي آقاي من! اي آقاي من! اي آقاي من!؛ اي مولاي من! اي مولاي من! اي مولاي من! چه بسيار به درگاهت، به ميهماني (گدايي) آمدم! پس مرا از آنچه به روي آورندگان (گدايان) درگاهت وعده كرده اي، محروم مفرما؛ اي مورد شناخت و عرفان اهل معرفت! اي معبود و عبادت شده ي عبادت كنندگان! اي سپاسگزاري شده ي سپاسگزاران! اي همنشين ياد كنندگان خويش! اي ستايش شده ي همه ي ستايشگران! اي يافته شده ي جويندگان! اي تعريف و توصيف شده آنانكه به يگانگي ات توصيف مي كنند! اي محبوب عاشقان خويش! اي پناه هر كه تو را خواهد! اي هدف و مقصود هر كه رو به سويت كند! اي كسي كه هيچكس جز او، از غيب و نهان آگاه نيست! اي كسي كه بدي را جز او، بر طرف نمي سازد! اي كسي كه تدبير امور عالم، جز به دست او نيست! اي كسي كه گناه را، جز او نتواند بخشيد! اي كسي كه آفريدگان را، جز او نيافريد! اي كسي كه باران را، جز او فرو نفرستاد! بر محمد و دودمانش درود فرست و مرا



[ صفحه 324]



بيامرز، اي بهترين آمرزندگان! اي پروردگار من! همانا من، از تو آمرزش مي طلبم، آمرزش شرمسارانه و با حيا، و آمرزش مي طلبم آمرزش اميدوارانه، و آمرزش مي طلبم آمرزش انابه و بازگشت كننده ي به سوي تو، و آمرزش مي طلبم آمرزش راغبانه، و آمرزش مي طلبم آمرزش هراسنده ي از تو، و آمرزش مي طلبم آمرزش بنده وار و فرمانبردار، و آمرزش مي طلبم آمرزش مؤمنانه، و آمرزش مي طلبم آمرزش مقرانه (به گناهان) و آمرزش مي طلبم آمرزش خالصانه، و آمرزش مي طلبم آمرزش متقي و پرهيزگار، و آمرزش مي طلبم آمرزش اعتماد و توكل كننده به تو، و آمرزش مي طلبم، آمرزش ذليلانه، و آمرزش مي طلبم آمرزش كسي كه كارگزار توست و از قهر تو به سوي لطفت گريزان است؛ پس بر محمد و دودمان او، درود فرست و بر من و بر پدر و مادرم ببخشاي، آنچنان كه بر تمام آفريدگانت بخشيده اي و خواهي بخشيد؛ اي مهربان ترين مهربانان!

اي كسي كه آمرزنده ي مهربان، ناميده شده اي! اي كسي كه آمرزنده ي مهربان، ناميده شده اي! اي كسي كه آمرزنده ي مهربان، ناميده شده اي! بر محمد و آل محمد، درود فرست و توبه ي مرا بپذير و عمل مرا پاكيزه گردان و تلاش و كوششم را مشكور و مقبول ساز و بر فغان و زاري ام رحمت آور و آوازم را محجوب مفرما و درخواستم را، اي دادرس دادخواهان! رد مكن و سلام و دعايم را به پيشوايانم برسان و آن گراميان را، شفيعان تمام خواسته هايم از تو، قرارشان ده. و هداياي مرا، چنانكه شايسته ي ايشان است، عايد و واصلشان گردان و آنچه درخور ذات توست، بر ايشان بيفزاي؛ چندان كه جز تو را، توان حسابرسي آن نباشد و هيچ قوت و تواني، جز از جانب خداي بلند مرتبه ي با عظمت نيست و درود و سلام خداوند بر پاكترين فرستادگان، حضرت محمد و خاندان پاك و مطهرش باد. [3] .


پاورقي

[1] ماههاي دوازده گانه سال و تعداد ساعت ها و حروف «لا اله الا الله» كنايه و رمزي از ذوات مقدس امامان دوازده گانه است و در واقع بر آنها درود مي فرستد.

[2] نياي پيامبر اكرم صلي الله عليه و اله وسلم.

[3] بحار الانوار 102: 52 ح 11.