[335] 2 - عياشي در تفسير خود نقل كرده است:

از احمد بن فضل خاقاني - از آل رزين -، روايت شده كه گفت: راهزنان در جلولاء، راه كاروانهاي حجاج و غير ايشان را بستند و بعد از غارت كاروانيان، متواري شدند؛ خبر به



[ صفحه 247]



معتصم عباسي رسيد؛ به فرماندار خود در جلولاء نوشت: آيا اين چنين و به اين صورت به (حفاظت از) راهها امر شده بودي، بيخ گوش امير المؤمنين راهزني مي شود سپس راهزنان متواري مي گردند؟! (يا: و سپس اموال مردم را به غنيمت مي برند). يا به جستجوي آنها پرداخته، بديشان دست مي يابي و يا دستور مي دهم، هزار تازيانه به تو بزنند؛ سپس در جايي كه راهزني شد به دارت بياويزند.

راوي گفت: فرماندار، به جستجوي راهزنان پرداخت تا بديشان دست يافت و مطمئن شد كه خودشانند؛ سپس به معتصم گزارش كرد و او نيز فقيهان و ابن ابي دؤاد قاضي وقت را، فرا خواند و در حالي كه امام جواد عليه السلام حضور داشت، حكم مجازات راهزنان را، از آنها پرسيد؛ آنان يكصدا گفتند: حكم خداي متعال درباره ي راهزنان، پيشاپيش صادر شده است؛ در اين آيه ي كريمه: (انما جزاء الذين يحاربون الله و رسوله و يسعون في الأرض فسادا ان يقتلوا أو يصلبوا أو تقطع أيديهم و أرجلهم من خلاف أو ينفوا من الأرض) [«همانا كيفر كساني كه با خدا و رسول او، به ستيز برخيزند و در زمين، به ايجاد فساد و تباهي كوشند، جز اين نيست كه كشته شوند؛ يا به دار آويخته گردند؛ يا دست و پايشان در جهت خلاف (دست راست با پاي چپ؛ يا دست چپ و پاي راست.) بريده شود و يا تبعيد شوند.» [1] ]؛ اكنون امير مؤمنان مي تواند، به هر يك از اين گزينه ها كه بخواهد، فرمان دهد.

راوي گفت: معتصم رو به امام جواد عليه السلام نمود و به حضرت عرض كرد: نظر مبارك شما، در مورد پاسخ اينان چيست؟ حضرت فرمود: اين فقيهان و قاضي ابودؤاد، سخناني گفتند كه به گوش امير مؤمنان رسيد.

معتصم گفت: مي خواهم نظر شما را بدانم.

امام جواد عليه السلام فرمود: آنان، البته در فتواي خود به خطا رفتند و آنچه لازم است، امير مؤمنان در اين خصوص مد نظر داشته باشد، اين است كه ملاحظه كند؛ هرگاه اين گروه راهزن، راه را نا امن كرده، كسي را نكشته اند و مالي را به غارت نبرده اند، دستور زنداني كردن آنان را صادر فرمايد كه اين معني دور كردن ايشان از سرزمين (صالحان) بواسطه ي نا امن كردن راه، مي باشد و چنانكه راه را نا امن كرده، و كسي را كشته باشند، به كشتن ايشان دستور دهد و



[ صفحه 248]



در صورتي كه راه را، نا امن كرده، كسي را كشته و مالي را به غارت برده باشند، نخست فرمان دهد تا دست و پاي آنان، در جهت خلاف يكديگر، بريده شود و بعد از آن، حكم اعدامشان را صادر نمايد.

راوي گفت: معتصم به فرماندار خود نوشت كه ديدگاه امام جواد عليه السلام را در مورد آنان به اجرا در آورد [2] .