[17] 1 - در تفسير منسوب به امام حسن عسكري عليه السلام آمده است:

امام عسكري فرمود: جد (بزرگوارم) محمد بن علي بن موسي الرضا، عليه السلام فرمودند: (ما ننسخ من آية) «هر آيه اي نسخ كنيم» به اينكه حكم آن را بر داريم (أو ننسها) «يا نسخ آن را به تأخير اندازيم» به اينكه رسم آن را بر داشته و نقش آنرا از دلهاي ديگران و از قلب تو اي محمد!، پاك كنيم؛ چنانكه خداي متعال فرمود: (سنقرئك فلا تنسي - الا ما شآء الله انه يعلم الجهر و ما يخفي) [1] «ما به زودي، قرآن را بر تو مي خوانيم و فراموش نخواهي كرد، مگر آنچه را خدا بخواهد كه او به امور آشكار و پنهان عالم، آگاه است». يعني: مگر اينكه خداي متعال بخواهد تو را به فراموشي وا دارد پس ياد آن را از دلت بر مي دارد. «بهتر از آن را مي آوريم» يعني: بهتر از آن را براي شما؛ بنابراين آيه دومي، ثواب بيشتري براي شما دارد و با مصلحت شما به مراتب سازگارتر از آيه نخستي است كه منسوخ شده است؛ «يا مانند آن را مي آوريم» به لحاظ همخواني با مصلحت شما؛ خلاصه اينكه: ما هيچ حكمي را بر نداشته يا تغيير نمي دهيم، جز اينكه خير و صلاح شما را در نظر مي گيريم.

سپس فرمود: اي محمد صلي الله عليه و اله! «آيا نمي داني كه خداوند بر همه چيز، توانا است؟!» بنابراين او كه قادر و توانا است، قدرت نسخ و جز آن را دارد؛ اي محمد! آيا نمي داني كه: «حكومت آسمانها و زمين از آن خدا است؟!» و او نسبت به اداره امور و خير و صلاح آنها، آگاه است؟ به



[ صفحه 20]



اين ترتيب، شما را نيز با آگاهي و دانش خود، اداره مي نمايد. «و جز خدا، وليي براي شما نيست» كه صلاح و مصلحت شما را به عهده بگيرد و سرپرستي كند چرا كه عالم به همه مصالح، تنها خداوند عزيز و بزرگ است نه غير او؛ «و لا نصير» يعني شما، يار و ياوري نداريد كه هر گاه پديده ي نا خوشايندي از سوي خداي متعال به شما روي آورد، يا عقوبتي از جانب وي، شما را در بر گرفت، شما را ياري رساند.

و محمد بن علي (امام جواد عليه السلام) فرمود: و چه بسا «نسخ» و«تغيير» را به خاطر مصلحت و منفعت شما، مقدر و مقرر فرموده تا به آن، ايمان بياوريد و ثواب زيادي نصيبتان گردد؛ بنابراين، هر نسخ و تغييري، در راستاي خير و صلاح شما صورت مي گيرد.

آنگاه افزود: اي محمد صلي الله عليه و اله! آيا نمي داني «كه حكومت آسمانها و زمين از آن خداست؟!»

پس او با قدرت و توانايي خود، آنها را تصاحب مي كند و مطابق خواست و اراده خويش اداره مي نمايد؛ هيچ كس نمي تواند تصميمات او را جابجا نموده، جلو و عقب بيندازد و فرمود: «نيست شما را» اي گروه يهود و دروغ پنداران دعوت حضرت محمد و منكران نسخ احكام شرايع و مكاتب آسماني «غير از خداوند» جز خداوند «وليي» كه عهده دار خير و صلاح شما گردد اگر پروردگار شما مصالح شما را به عهده نگيرد «و نه يار و نه ياوري» غير از خداوند كه عذاب او را از شما دفع كند. [2] [3] .